1-маърўза: Кириш

 
9.3. Muvozanatlashtirilmagan ko‟prik sxemasi 
 
Muvozanatlashtirilmagan ko‟priklar haroratni o‟lchash uchun qarshilik 
termometrlari bilan birgalikda ham qo‟llaniladi. Ammo ulardan gaz analizatorlarida, 
kontsentratometrlarda va qator o‟lchash vositalarida foydalaniladi. 
Muvozanatlashtirilmagan ko‟priklar haroratni bevosita o‟lchash imkonini beradi. 
Bu mazko‟r termometrning tajribada qo‟llaniladigan muvozanat ko‟prigidan 
afzalligidir. 9.4-rasmda quyidagi unsurlardan tashkil topgan nomuvozanat 
ko‟priklardan birining chizmasi keltirilgan: R – rostlash qarshiligi; R
1
, R
2
, R
3
– 
ko‟prikning doimiy qarshiliklari; R
м
– millivoltmetr qarshiligi; R
н
– nazorat 
qarshiligi; Н (nazorat) holatidan У (o‟lchash) holatiga o‟tkazish qayta ulagichi П; R
t
– qarshilik termometri; П qayta ulagich У holatda turganida R
t
ning o‟zgarishi bilan 
millivoltmetr orqali ta„minlash kuchlanishiga to‟g‟ri proporsional bo‟lgan tok o‟tadi: 
K
R
R
R
R
U
I
t
ab
M
3
1



(9.9) 
bunda К (
3
оm
larda) ushbu qiymatga teng: 
)
(
)
(
)
)(
(
3
2
1
1
3
2
3
2
1
R
R
R
R
R
R
R
R
R
R
R
R
R
t
t
t
M






(9.10) 
Muvozanatlashtirilmagan 
ko‟priklarning 
afzalliklariga 
sxemasining 
muvozanatlashtiradigan qo‟rilmani talab etmaydigan soddaligini, kichik qarshiliklarni 
o‟lchash uchun ishlatish mumkinligini kiritish mumkin. Kamchiliklariga 

---

59 
ko‟rsatishlarining ta„minlash kuchlanishi o‟zgarishiga bog‟liqligini, ko‟prik 
shkalasining chiziqsizligini kiritish mumkin.