1-маърўза: Кириш

NAZORAT SAVOLLARI 
 
1.Gaz tahlillagichlar nima? 
2.GXPZ turidagi kimyoviy gaz tahlillagichlarni to‟zilishini va ishlashini 
izohlab bering. 
3.Termomagnit gaz tahlillagichlarni to‟zilishini va ishlash uslubini izohlab 
bering. 
4.Termokonduktermik gaz tahlillagichlarni to‟zilishini va ishlash uslubini 
izohlab bering. 
5.Xromatografik gaz tahlillagichlarni to‟zilishini va ishlash uslubini izohlab 
bering. 
6. Termomagnit va absorbsion-optik gaztahlillagichlar deb nimaga aytiladi? 
7. Gazlarni tahlil qilish uchun qanday usullar qo‟llaniladi? 
8. Gaz aralashmalarining issiqlik o‟tkazuvchanligi qaysi formula bilan 
aniqlanadi? 
9. Gazlarni tahlil qilish uchun qanday usullar qo‟llaniladi? 
10. Termokonduktometrik gaz tahlillagichlarining ishlash prinsipini 
tushuntiring. 
11. Tutun gazlaridagi kislorod miqdorini uzluksiz aniqlash uchun qanday gaz 
taxlillagichlar ishlatiladi? 
12. Magnitli gaz tahlillagichlari qanday asboblarga bo‟linadi? 

---

107 
BA„ZI ATAMALAR IZOXLI LUG‟ATI 
 
1. Barometr
69
– atmosferada havoning barometrik bosimini o‟lchash uchun 
ishlatiladigan asbob. 
2. Variatsiya
10
- Bir kattalikni ko‟p marta takroriy o‟lchashlar natijasida asbob bir 
nuqtadagi ko‟rsatishlari orasidagi eng katta farq. 
3. Vakkumetr
69
- siyraklanishni o‟lchash uchun ishlatiladigan asbob. 
4. Graduirovka
8
– darajalash. 
5. Diafragma
81
– dumaloq teshikli yupqa disk shaklga ega bo‟lgan qurilma
6. Differensial manometrlar
73
– ikki bosim ayirmasini (bosimning o‟zgarishi) 
o‟lchaydigan asbob. 
7. Kogerent birlik
6
– sonli koeffitsenti birga teng bo‟lgan tenglama orqali tizimning 
boshqa birliklari bilan bog‟langan xosilaviy birligi. 
8. Kondensat
24
– bug‟-suyuqlik aralashmasi. 
9. Metrologiya
6
- o‟lchashlar, o‟lchash usullari va vositalari hamda talab etilgan 
aniqlikka erishish yo‟llari haqidagi fan. 
10. Manometr
69
- mutlok va ortiqcha bosimni o‟lchaydigan asbob. 
11. Manovakuummetr
69
– ortiqcha bosim va vakkumni o‟lchaydigan asbob. 
12. Naporomer (mikromanometr)
70
– kichik miqdordagi ortiqcha bosimni o‟lchaydigan 
asbob. 
13. Namuna modda
6
- tasdiklangan spetsifikatsiyada ko‟rsatilgan tayyorlash shartlariga 
rioya qilinganda tiklanadigan ma„lum xossalarga ega bo‟lgan moddadan iborat 
o‟lchov. 
14. Pirometr
60
– Haroratni nurlanish intensivligi orqali, bevosita o‟lchaydigan asbob. 
15. Pezometr
97
– bosim o‟lchash maqsadida ishlatiladigan to‟g‟ri naycha. 
16. Pito nayi
86
– frantsuz olimi Pito tomonidan taklif qilingan pezometrik naycha. 
17. Prandtl nayi
86
– mashxur gidromexanik olim, suyuqlik va gazlar dinamikasi fani 
asoschisi Prandtl tomonidan taklif qilingan, quvurlardagi tezlik bosimini 
o‟lchaydigan, uchi egik naycha. 
18. Standart namuna
6
- modda va materiallarning xossalari yoki tarkibini xarakterlovchi 
kattaliklarning birligini qayta tiklash uchun o‟lchov. 
19. Sezuvchan element
6
– birlamchi uzgartkichning o‟lchanayotgan kattalik ta„siridagi 
qismi. 
20. Soplo
77
– konsentrik teshikli nasadka shaklda ishlangan jism bo‟lib, uning kirish 
qismi ravon torayib, chiqish qismi silindrdan iborat. 
21. Termoballon
24
– manometrik termometrlarning tashkiliy kismlaridan biri bulib, 
ichiga atmosfera bosimi ta„sir kqilmaydigan bosimda termometrik modda (suyuqlik, 
gaz, kondensat) solinadigan silindrsimon jism. 
22. Termopara
29
– ikki xil metall sim (termoelektrod)dan tashkil topgan, ikki uch(issiq 
va sovuq ulanma)lari kavsharlangan (1821 yilda Zeebek tomonidan kashf etilgan 
termoelektr hodisasiga asoslanga) termoelektr termometr.
23. Tyagomer
70
– kichik miqdordagi siyraklanishlarni o‟lchaydigan asbob. 
24. Tyagonaporomer
70
– kichik qiymatli bosim va siyraklanishlarni o‟lchash uchun 
ishlatiladigan asbob.. 
25. Etalon
7
- o‟lchov birliklarini saqlash va ularni metrologik aniqlik bilan takrorlash 
uchun mo‟ljallangan asbob.