1-mavzu: Axborot va axborot texnologiyalari

1-mavzu: Axborot va axborot texnologiyalari.
Re`ja:

1. 
   Axborot va uning turlari.
   
2. 
   Axborotning bit o`lchov birligi.
   
3. 
   Axborot resurslari.
   

Ma’lumki, har bir inson moddiy ne’matlar (masalan, oziq-ovqat, kiyim-kechak, uyanjomlari) bilan birga ular haqidagi axborotlarni (qanday maqsadda ishlatilishi, shakli, rangi, og’irligi kabilarni) ham bilishi zarurdir.

Axborotni hayotdan har xil ko’rinishlarda yoki shakllarda olish mumkin ekan. Masalan: rasm, chizma, fotosurat, yozuv; kitovushlar; harxil to’lqinlar; elektrval. orvimpulslari; magnityyozuvlari; mimika; hid vata'm; organizmlarning sifat va xususiyatlarini saqlovchi xromosomalar va hokazo.
Axborotdan hayot faoliyatida foydalana olish uchun, asosan, quyidagi uchta
muhim xususiyatga egabo’lish lozim:
Axborot ma’lum darajada qimmatli bo’lishi kerak, aks holda undan foydalanish
ehtiyoji tug’ilmaydi. Qimmatli axborot vaqt o’tishi bilan o’z qimmatini yo’qotishi
mumkin. Masalan, «Maktabda 6 sentabr kuni ota – onalar yig’ilishi o’tkaziladi» degan axborot 11 oktabrda o’z qimmatini yo’qotadi.
IX - X asrlarda Farodiy taxallusi bilan yashab ijod etgan yutdoshimiz
Abu Nasr Muhammad ibn Uzlug' Tarhon dilish jarayoni ikki bosqich - aqliy bilish va hissiy bilishdan bo'lib, ular o'zaro bog'liq va biri boshqasiz vujudga kelmasligini alohida ta'kidlaydi. Bilishninng mazkur bosqichlari axborotsiz shakllanmaydi va demak, axborot bilishning asosini tashkil etuvchi element hisoblanadi.
Axborot to’liqlik xususiyatiga ega bo’lishi lozim, ya’ni axborot o’rgani- layotgan
narsa yoki hodisani har taraflama to’liq ifodalashi lozim. Aks holda noto’g’ri
tushunishga yoki xatoroq qabul qilishga olib keladi. Masalan, sinf rahbaringizning
«Yakshanba kuni barchamiz teatrga boramiz, shuning uchun ham mateatrbinosi oldida yig’ilsin» degan axboroti to’liq emas. Chunki, qaysi teatr, qaysi yakshanba, soat nechadaligi noma’lum.
Axborot ishonchli bo’lishi lozim. Aks holda undan foydalanish xato qaror qabul qilishga va noxush natijalarga olib keladi. Masalan, hazilkash sinfdoshingizning ‘»Bugun 6-soat geografiya darsimiz bo’lmaydi sabab o’qituvchi mazasi bo’lmadi” degan axborotiga o’quvchilarning darsga kirmasligi qanday natijaga olib kelishi mumkinligini tasawur qilishingiz mumkin.
Biror-bir axborotda shuxususiyatlardan birortasining yo’qligi undan foydalanib
bo’lmasligiga olib keladi. Yana sharoitdan kelib chiqib axborot tushunarli, qisqa yoki batafsil ifoda etilishi zarurligini takidlab o’tish joiz.
Аxborot turlari.Axborotlar yuqoridagi xususiyatlar bilan farqlanishidan tashqari shakliga ko’ra ikki:uzluksiz (analog) va uzlukli (diskret, raqamli) turlariga ajratiladi. Ob-havo holati yoki vaqt uz’uksiz axborotga misol bo’ladi
Axborot 3 ta muhim xususiyatga ega bo'lishi lozim:

1. 
   Axborot ma'lum darajada qimmatli bo'lishi kerak;
   
2. 
   Axborot to'liqlik xususiyatga ega bo'lishi lozim;
   
3. 
   Axborot ishonchli bo'lishi lozim;
   

Yana sharoitdan kelib chiqib axborot tushunarli, qisqa yoki batafsil ifoda etilishi zarurligini ta'kidlab o'tish joiz.
Axborot turlari 2ta :

1. 
   Analog;
   
2. 
   Diskret;
   

Insonga uzluksiz ta'sir e'tib turuvchi axborotlar analog axborotlar deyiladi.
Inson axborotlarni qayta ishlash uchun uni uzlukli ko'rinishga o'tkazar ekan. Axborotlarning bu kabi uzlukli ko'rinishi diskret axborotlardir.
Diskret axborotlardan eng ko'p tarqalgani raqamli axborotlardir, ya'ni uzluksiz axborotning raqamlar orqali ifodalangan ko'rinishidir.
Adabiyotlar.
1. B. Boltayev, A. Azatov, S. Rahmonqulova “Informatika va axborot texnologiyalari”
2. A. Sattorov “Informatika va axborot texnologiyalari”
3. https: //t.me/ raqamli pedogogik _xizmatlar

4. 
   www. Ziyonet.uz