1-Mavzu: Biologiya fan sifatida

Savol va topshiriqlar:
1. Moddalar almashinuvi jarayonining mohiyati nimada?
2. Moddalar almashinuvining hujayradagi funksiyasini tushuntiring.
3. Glikoliz bosqichida bo‘lib o‘tadigan jarayonlarni tushuntiring.
4. Kislorodli parchalanish bosqichidagi reaksiyalarni tushuntiring.

10- Prokariot va eukariot hujayralarning bo’linishi.Labaratoriyamashg’uloti.Mitoz jarayonini mikro preparatlar yordamida o’rganish.

Hujayra boʻlinishi — ona hujayradan ikki va undan ortiq yosh hujayralarning hosil boʻlish jarayoni.

1. Prokaryotik hujayralarning bo'linishi 2. Mitoz 3.Meyoz

Prokariot hujayralarning boʻlinishi

Prokariot hujayralarning boʻlinishi
Prokariot hujayralar ikkiga boʻlinadilar. Avval hujayra uzunlashadi. Hujayrada koʻndalang toʻsiq (pardevor) paydo boʻladi. Soʻng yosh hujayralar ikkiga ajraladilar.

Eukariot hujayralarning boʻlinishi

ukariot hujayralar yadrosi boʻlinishining uch xil usuli mavjud: amitoz, mitoz va meyoz
Amitoz[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: Amitoz
Amitoz — yadroning xromosomalar hosil qilmasdan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bo‘linishi.
Boʻlinishga tayyorgarlik[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yadroli hujayralardan tashkiltopgan eukariot organizmlar boʻlinishga tayyorgarlikni hujayra siklining muayyan bosqichida, interfazada boshlaydilar. Xuddi shu interfaza davrida hujayrada oqsil biosintezi jarayoni amalga oshadi, hujayraning hamma muhim tarkibiy tuzilishlari ikki marta koʻpayadi. Boshlangʻich xromosoma boʻylab hujayradagi bor kimyoviy birikmalardan uning aniq kopiyasi sintezlanadi, DNK molekulasi ikki marta koʻpayadi. Ikkilangan xromosoma ikki yarim xromatidadan iborat. Har bir xromatida bitta DNK molekulasini oʻzida tutadi. Interfaza oʻsimlik va hayvon hujayralarida oʻrtacha 10-20 soat davom etadi. Keyin hujayraning boʻlinish jarayoni — mitoz boshlanadi.
Mitoz[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: Mitoz
Mitoz — xromosomalar sonining saqlanishi bilan eukariot hujayra yadrosining boʻlinishi.
Meyoz[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: Meyoz
Meyoz — bu hujayralarning oʻziga xos boʻlinish usuli boʻlib, buning natijasida xromosomalar sonining ikki martaga reduksiyasi (kamayishi) roʻy beradi.