1-Mavzu: Butun sonlarning asosiy xossalari Kriptologiya Kafedrasi katt o‘qit., Mardiyev U. R


Download 0.5 Mb.
bet2/3
Sana22.11.2023
Hajmi0.5 Mb.
#1794110
1   2   3
Bog'liq
1.1-mavzu

Sonlar nazariyasi

  • Har bir butun son ga bo‘linadi, har qanday butun son ga bo‘linsa u holda bunday sonlar juft butun sonlar hisoblanadi, ga bo‘linmaydigan butun sonlar toq sonlar hisoblanadi.
  • Shuni ham ta’kidlash kerakki sonlarni bo‘linishi haqida gap ketganda ikki holatga etibor berish kerak.
    • Birinchidan, sonini hech bir sonning bo‘luvchisi sifatida olinmaydi. Albatta sifatida olish mumkin, lekin bunday hollardan uzoqlashish kerak chunki bunday hollardan foydalanilmaydi.
    • Ikkinchidan agar soni sonining bo‘luvchisi bo‘lsa, u holda ham sonining bo‘luvchisi bo‘ladi. Biroq biz butun musbat sonning bo‘luvchilari to‘plami haqida gapirganimizda, biz musbat bo‘luvchilarni nazarda tutamiz. Shuning uchun biz sonining bo'luvchilari va (va ni e'tiborga olmaymiz) deymiz.
  •  

Sonlar nazariyasi

Sonlarning bir qancha bo‘linuvchanlik xususiyatlari mavjud, ulardan quyidagilarni keltirish mumkin:

sonlari butun sonlar bo‘lsin.

  • agar va bo‘lsa, u holda bo‘ladi:
    • Isbot: bo‘lsa, ushbu holatni bilan va bo‘lsa, ushbu holatni bilan ifodalash mumkin, bunda va butun musbat sonlardir. Bundan kelib ekanligi kelib chiqadi va buni orqali ifodalash mumkin bo‘ladi.
  • agar va bo‘lsa, u holda bo‘ladi:
    • Isbot: va ko‘rinishda yozib olinadi, so‘ngra ekanligi kelib chiqadi va bu ni ifodalaydi.
  • agar va bo‘lsa, u holda bo‘ladi:
  • agar va bo‘lsa, u holda va bo‘ladi.
  •  

Sonlar nazariyasi

  • Agar tub son manfiy bo‘lmagan butun son bo‘lsa, u holda ni sonni bo‘luvchi ning eng katta darajasi ekanligini ifodalash uchun belgilashdan foydalanimiz, ya’ni va ekanligini ko‘rsatish uchun. Bunday holda soni ni aniq bo‘ladi deb aytish mumkin bo‘ladi.
  • Arifmetik teoremadan bo‘linishning xususiyatlaridan ikki natija kelib chiqadi:
    • agar tub son sonlarni bo‘lsa, u holda yoki bo‘lishi kelib chiqadi;
    • agar va , hamda va , 1 boshqa eng katta umumiy bo‘luvchiga ega bo‘lmasa u holda bo‘ladi.
  •  

Download 0.5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling