1-mavzu. Dinshunoslik faniga kirish Reja

---

1-mavzu. Dinshunoslik faniga kirish 
Reja: 
1.1. Dinshunoslik fanining maqsad va vazifalari. 
1.2. Dinshunoslik fanining vujudga kelishi va tadrijiy taraqqiyoti. 
1.3. Dinlar tarixi Sharq ilmlarining uzviy bo‘lagi sifatida. 
1.4. Gʻarb dinshunosligining o‘ziga xos jihatlari. 
 
Tayanch so‘z va iboralar: Dinshunoslik.. Dinshunoslikka kirish fanining ob’yekti va 
predmeti. Metodologik tamoyillar. 
Olimlarning dinshunoslik sohasidagi izlanishlari muhim xulosalar chiqarishga olib kelgan: 
birinchidan, har kdnday din ijtimoiy hodisa fenomen hisoblanib, diniy ong ijtimoiy ong 
shakllaridan biridir; ikkinchidan, diniy tasavvur va e’tikodlar jamiyat taraqqiyotining muayyan 
ijtimoiy sharoitlari ta’sirida turli-tuman shakl kasb etgan; uchinchidan, ibtidoiy diniy 
tasavvurlardan tortib jahon dinlarigacha bo‘lgan dinlar evolyusiyasini e’tirof etish dinshunoslik 
haqida to‘g‘ri ilmiy xulosa chiqarish imkoniyatini beradi. 
Yuqoridagi fikrlarga asoslanib, “Dinshunoslik” predmetini quyidagicha ta’riflash mumkin: 
Dinshunoslik kishilik jamiyati tarixiy taraqqiyotining muayyan bossichida paydo bo‘lgan barcha 
din shakllarining ma’naviy, ijtimoiy, gnoseologik va psixologik ildizlarini, ularning ta’limoti va 
marosimchiligi, ijtimoiy hayotdagi mavqei va ijtimoiy funksiyalarini ilmiy jihatdan o‘rganuvchi 
fandir. 
Dunyo xaritasida mavjud mamlakat borki, unda yashovchi xalqlarning o‘z dini, urf-odatlari 
va an’analari mavjud. Ana shu qadriyatlar xalqlarning yurish-turishi, kundalik faoliyati va 
umuman hayot tarzini belgilashda asosiy omil bo‘lib hisoblanadi. Dunyo xalqlari tarixini 
o‘rganishda ularning diniy qarashlari, e’tiqod va diniy amaliyotlarini e’tibordan chetda qoldirish 
mumkin emas. “Dinshunoslik” fani ana shu muhim omilni tadqiq etib, tarix bilan bog‘liq ravishda 
tahliliy o‘rganadi. Dinshunoslikka kirish fanining ob’yekti va predmeti. “Dinshunoslik” fani 
dinni har tomonlama, xolislik va ilmiylik asosida o‘rganuvchi fandir. Uning ob’yekti din bilan 
bog‘liq barcha tushunchalarni qamrab oladi.
Ular diniy manbalar, diniy ta’limotlar, diniy oqimlar, mazhablar, din bilan bog‘liq 
tushuncha, atama, hodisa, hissiyot kabi sohalar ushbu fanning ob’yekti hisoblanadi. Bu fanning 
predmeti esa aynan dinni o‘rganishdagi turli yondashuvlar, o‘rganishdagi tadqiqot usullari, xolis 
ilmiylik va ob’yektivlik tamoyillaridan iborat. Masalan, “ibodatgoh” tushunchasi islom dinida 
“masjid”, xristianlikda “cherkov”, yahudiylikda “sinagoga” so‘zlari bilan berilsa-da, ulardagi 
jamlovchi jihat – ob’yekt yagona, ya’ni “bino” bo‘lib, undan ko‘zda tutilgan asosiy maqsad 
ibodatdir. Shuning uchun ham dinshunoslikda asosan bu kabi ibodatgohlarning diniy Dinning ikki 
yirik tarkibiy qismi mavjud bo‘lib, ular: diniy e’tiqod va diniy marosimlardir. Bu ikki qism o‘z 
navbatida bir necha bo‘laklarni o‘z ichiga qamrab olgan bo‘lib, dinshunoslik fani ularni alohida 
ob’yekt sifatida o‘rganadi.
1.1-rasm