Barcha issiqlik texnikasi hisoblarida yoqilg’ining tarkibi uning ishchi massasi bo’yicha olinadi. Gaz yoqilg’isi tarkibini quyidagi formula orqali ifodalash mumkin: - Barcha issiqlik texnikasi hisoblarida yoqilg’ining tarkibi uning ishchi massasi bo’yicha olinadi. Gaz yoqilg’isi tarkibini quyidagi formula orqali ifodalash mumkin:
- CH4+CmHn+CO+H2+H2S+CO2+O2+N2=100% (18.7)
- Qattiq va suyuq yoqilg’ining va yonuvchan gazning asosiy tavsiflari 18.2 va 18.3-jadvalda keltirilgan.
- Qattiq va suyuq yoqilg’ining asosiy xossalari
Yoqilg’i turi
|
Yoqilg’ining yonuvchan massasi %
| | | | | | |
Cyo
|
Hyo
|
Oyo
|
Syo
|
Q , kJ/kg
|
Yog’och
|
50
|
6
|
43
|
0
|
1,05-1,47
|
Torf
|
53-62
|
52,62
|
32,37
|
0,1-03
|
0,84-1,05
|
Qo’ng’ir ko’mir
|
62-72
|
4,4-6,2
|
18-27
|
0,5-6,0
|
0,62-1,09
|
Toshko’mir
|
75-90
|
4,5-5,5
|
4-15
|
0,6,-6,0
|
2,10—3,00
|
Antratsit
|
90,96
|
1,02,0
|
1-2
|
0,5-7,0
|
2,70-3,10
|
Neft
|
83-86
|
11-13
|
1-3
|
0,2-4,0
|
4,30-4,60
|
Slanets
|
72-76
|
8-10
|
10-12
|
-
|
0,73-1,50
|
Mazut
|
84-87
|
9-11
|
1
|
3-3,5
|
4,00-4,55
| - Tabiiy gazlarning xossalari
- Yoqilg’ining yonish jarayonlari
- Qattiq yoqilg’ining yonishi. Qattiq yoqilg’ini yonish jarayoni ketma – ket keladigan quyidagi bosqichlardan tashkil topgan:qizdirish, namlikni bug’lanishi, uchuvchan moddalarni ajralishi va koksning hosil bo’lishi, uchuvchan moddalar va koksni yonishi.
Gaz magistrali
|
Gazning tarkibi, xajmga nisbatan, %
| | | | | | | | | |
CH4
|
C2H2
|
C3H8
|
C4H10
|
C5H12
|
N2
|
CO2
|
kJ/kg
|
Gazli – Kogon
|
95,4
|
2,6
|
0,3
|
0,2
|
0,2
|
1,1
|
0,2
|
3,66
|
Jarkax-Toshkent
|
95,5
|
2,7
|
0,4
|
0,2
|
0,1
|
1,0
|
1,0
|
3,67
|
Buxoro-Ural
|
94,9
|
3,2
|
0,4
|
0,1
|
0,1
|
0,9
|
0,4
|
3,67
|
Saratov-Moskva
|
91,9
|
2,1
|
1,3
|
0,4
|
0,1
|
3,0
|
1,2
|
3,61
| Yoqilg’ining yonuvchan elementlari kislorod bilan quyidagicha reaktsiyaga kirishib yonsa, bunday yonish to’liq yonish deyiladi: - Yoqilg’ining yonuvchan elementlari kislorod bilan quyidagicha reaktsiyaga kirishib yonsa, bunday yonish to’liq yonish deyiladi:
- bunda Q - yonish vaqtida ajralib chiqqan issiqlik miqdori.
- Yoqilg’i to’liq yonganda uglerod, vodorod va oltingugurtning yonishida olinishi mumkin bo’lgan barcha issiqlik chiqadi. Yonish mahsulotlarida yona olmaydigan moddalargina: karbonat angidrid CO2, suv bug’lari H2O va oltingugurt angidrid SO2 qoladi. Yonuvchi elementlar chala oksidlanganda yonish mahsulotlari bilan birga ko’p miqdorda uglerod (II)–oksid CO, vodorod H2, metan CH4 va yona oladigan boshqa uglevodorodli birikmalar ham chiqib ketadi.
Yoqilg’i o’t olish temperaturasining koeffitsientga bog’liqligi. - Yoqilg’i o’t olish temperaturasining koeffitsientga bog’liqligi.
Yoqilg’i nomi
|
O’t olish temperaturasi, oS
| | | | | |
= 1,0
|
= 1,3
|
= 1,5
|
= 2,0
|
Antratsit
Torf
Mazut
O’tin
Gaz (Saratov)
|
2270
1700
1125
1855
2000
|
1845
1510
1740
1575
1149
|
1665
1370
1580
1435
1778
|
1300
1110
1265
1165
1167
| Yonish jarayonlarini hisoblash. - Yonish jarayonlarini hisoblash.
- Yonishning kimyoviy formulalari asosida 1 kg yoqilg’i to’liq yonishi uchun zarur bo’lgan havoning nazariy miqdorini (Vo) aniqlaymiz.
- 1 kg qattiq yoki suyuq yoqilg’ida uglerod Ci/100kg , vodorod Hi/100kg, oltingugurt Si/100kg, kislorod Oi/100kg bo’ladi. 1 kg yoqilg’i to’liq yonishi uchun quyidagicha kislorod zarur :
1 kg yoqilg’ida Oi/100 kg kislorod borligini va havoda kislorod 23% (massa bo’yicha) ekanligini e’tiborga olib, 1 kg yoqilg’i to’liq yonishi uchun zarur bo’lgan havoning nazariy miqdorini hisoblab topish mumkin: - 1 kg yoqilg’ida Oi/100 kg kislorod borligini va havoda kislorod 23% (massa bo’yicha) ekanligini e’tiborga olib, 1 kg yoqilg’i to’liq yonishi uchun zarur bo’lgan havoning nazariy miqdorini hisoblab topish mumkin:
- bunda Lo-zarur bo’lgan havoning nazariy miqdori, kg/kg.
- Standart fizik sharoitda (t=0S, p=1105Pa) . 1m3 havo 1,293 kg bo’ladi. 1 kg yoqilg’i uchun havoning nazariy miqdori (m3) quyidagiga teng.
-
- (18.12)
Gaz yoqilg’isi uchun havo sarfi V0 yonuvchan elementlarning hajmiy ulushlaridan kelib chiqqan holda va quyidagi yonish reaktsiyalari asosida aniqlanadi: - Gaz yoqilg’isi uchun havo sarfi V0 yonuvchan elementlarning hajmiy ulushlaridan kelib chiqqan holda va quyidagi yonish reaktsiyalari asosida aniqlanadi:
- H2+0,5O2=H2O
- CO+0,5O2=CO2 (18.13)
- CH4+2O2=CO2+2H2O
- H2S+1,5O2=SO2+H2O
- 1m3 gaz yoqilg’isi to’liq yonishi uchun zarur bo’lgan xavoning nazariy miqdori (m3/ m3) quyidagi formuladan aniqlanadi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
