1-мавзу. “Глобал бизнес муҳити” фанига кириш Мавзу режаси: Глобал бизнес муҳитининг моҳияти

Ресурслар ва ресурслар бозорлари
Ташкилотнинг ресурсларга бўлган эҳтиёжи уни ушбу ресурсларни етказиб берувчиларга боғлиқ қилади, уларнинг баъзилари сезиларли даражада тузилган бозорларда ишлайди. Ресурс бозорлари фаолиятининг айрим жиҳатлари ёки ҳақиқатан ҳам алоҳида етказиб берувчининг фаолияти ташкилотнинг муваффақияти ва унинг ички процедуралари ва жараёнларини тузиш услубига асосий таъсир кўрсатиши мумкин. Худди шу асосда етказиб берувчиларнинг муваффақияти кўпинча мижозларнинг қарорлари ва / ёки бойликлари билан чамбарчас боғлиқдир. Баъзи ташкилотлар чет элдан манбаларни сотиб олиш йўли билан нарх, сифат ёки етказиб бериш бўйича устунликка эришишга интилишлари мумкин, аммо бундай қарор, айниқса, валюта курслари қатъий эмас ҳамда курс эркин бўлган ҳолларда ноаниқлик келтириб чиқариши мумкин. Худди шундай, ташкилотлар технологик ўзгариш, ҳукумат аралашуви ёки жамоатчилик фикри (масалан, табиатни муҳофаза қилиш масалалари) каби турли хил омиллар натижасида ресурсларнинг ички бозорларида ноаниқлик ва ўзгаришларга дуч келишлари мумкин.
Бизнес ташкилотлари: ички муҳит
Харидорлар
Мижозлар барча ташкилотлар учун жуда муҳимдир ва истеъмолчилар эҳтиёжларини аниқлаш ва қондириш қобилияти ташкилий ҳаёт ва фаровонликнинг калитларидан бири сифатида қаралади - бу сиёсатчилар томонидан ҳам эътибордан четда қолмаган, улар бизнес усулларидан тобора кўпроқ фойдаланмоқдалар. Истеъмолчилар суверенитетининг ушбу ғояси - харидорларнинг талабларини қондириш учун маҳсулот ишлаб чиқариш учун ресурслар ажратилган жойда - бозор иқтисодиётининг асосий тамойилидир ва бу сўнгги йилларда таъсири кенг тарқалган капиталистик мафкуранинг бир қисмидир. Рақобатдош компаниялар жамиятни ташкил қилишнинг энг самарали усули эканлиги ғояси. Ҳам индивидуал, ҳам бозор талабига таъсир кўрсатадиган кўплаб омилларни ва фирмаларнинг ушбу талабни қондириш учун ўз фаолиятини қандай ташкил этиш усулларини тушуниш глобал бозорга олиб бориладиган ишбилармонлик муҳитининг муҳим таркибий қисмидир.
Рақобатчилар
Тўғридан-тўғри ва билвосита савдо - бу кўплаб фирмалар фаолият кўрсатадиган контекстнинг муҳим қисмидир ва бизнеснинг натижалари билан бир қаторда маҳсулот ишлаб чиқаришга ҳам тегишли бўлган омил ҳисобланади. Рақобатнинг таъсири, хоҳ маҳаллий ташкилотлар бўлсин, хоҳ хорижий фирмалар бўлсин, макро даражасида ҳам, микро даражасида ҳам катта аҳамиятга эга ва унинг таъсирини кўплаб ривожланган саноат иқтисодиётларининг ўзгарувчан тузилмаларида кўриш мумкин.
4. Халқаро бизнеснинг моҳияти ва турлари
Халқаро бизнес миллий чегаралар бўйлаб товарлар, хизматлар, ресурслар, одамлар, ғоялар ва технологияларни узатишни рағбатлантириш учун амалга ошириладиган барча тижорат фаолиятини қамраб олади.
Халқаро бизнес турли форматларда учрайди:
- Мамлакатдан бошқасига товарлар ҳаракати (экспорт, импорт, савдо)
- Чет эл фирмаларига бошқа миллатлардан маҳсулот, хизмат ва жараёнлардан фойдаланиш имконини берувчи шартномавий битимлар (лицензиялаш, франчайзинг)
- Ташқи бозорларда сотиш, ишлаб чиқариш, тадқиқот ва ривожлантириш ва тарқатиш объектларининг шаклланиши ва операциялари