1-mavzu. Harakatlarga o’rgatish bosqichlarining tuzilish asoslari. O’rgatish bosqichlarining asosiy yo’nalishi va xususiyati. Mavzu rejasi

MUSKUL KUCHI VA SPORTCHINING VAZNI

Har xil vazndagi kishilaming kuchini taqqoslash uchun; nisbiy kuch tushunchasi qo‘llanadi. Nisbiy kuch deb 1 kg tana og‘irligiga teng keladigan absolut kuchga aytiladi. Absolut kuch deganda biz insonni o‘z tana og‘irligiga nisbatan ko‘rsatadigan kuchini aytamiz. Ayrim muskul guruhlari bilan ayrim harakatlarni bajarishda ham absolut kuchni tushunishimiz mumkin. Masalan: shtangani jim qilishda, yoki dinamometrda kuchni sinash, o‘lchash.

Kuch qobiliyatini tarbiyalash vazifalari: Jismoniy sifat tariqasidagi kuchni tarbiyalashning umumiy vazifasi harakatning turli faoliyatlarida uni har tomonlama rivojlantirish va yuqori imkoniyatlarga erishishini ta’minlashdan iboratdir.
Xususiy vazifalar:

1. 
   Qobiliyatga erishish va uni takomillashtirish, kuchning asosiy turlari statik va dinamik, o‘ziga xos kuch va tezkor kuch, eguvchi va egiluvchi turlarini amalga oshirish;
   
2. 
   Harakat apparatining barcha muskul guruhlarini kuchga nisbatan garmonik mustahkamlash;
   
3. 
   Turli sharoitlarda kuchdan oqilona foydalanish qobiliyatini rivojlantirish.
   

Bundan tashqari, konkret sharoitlarga bog‘liq holda kuchni maxsus tarbiyalash bo‘yicha spetsifik vazifalar hal etiladi. NISBIY KUCH = absolut kuch tana og‘irligi;
Irg‘itishda, og‘ir atletikada, kurashda, boksda, qarshilikni engish-da absolut kuch katta rol o‘ynaydi. YUgurishda, sakrashda, gimnastikada esa nisbiy kuch katta rol o‘ynaydi. Bir xil mashq qilgan sportchilarda har xil og‘irliklarda og‘irlikning oshishi bilan absolut kuch ortib, nisbiy kuch kamayadi. Misol: (11-jadval).

8. 
   jadval
   

Vazn	Absolut kuch	Nisbiy kuch
52 kg	247,5 kg	4,76 kg
67,5 kg	252,5 kg	4,56 kg
82,5 kg	350 kg	4,54 kg
90,0 kg	387 kg	4,24 kg
159 kg	425 kg	2,75 kg

Jismoniy sifatlar asosida kuchni ko‘p yillar jarayonida tarbiyalash-

ning umumiy vazifasi uni har tomonlama rivojlantirish va har xil harakat faoliyatini turlari bo‘yicha (sportda, mehnatda va h.k.) yuqori darajali ko‘rsatkichlami imkoni boricha ta’minlash.
Kuchni tarbiyalashda - qo‘yiladigan vositalar 2 xil guruhga bo‘linadi: h.k.);

1. 
   Tashqi qarshilik bilan bajariladigan mashqlar:
   

A) buyumlar og‘irligi bilan bajariladigan mashqlar (tosh, gantel va
B) raqibning qarshiligi bilan bajariladigan mashqlar;
V) egiluvchan buyumlar qarshiligi bilan bajariladigan mashqlar;
G) tashqi muhit qarshiligida bajariladigan mashqlar.
O‘z tana og‘irligi bilan bajariladigan mashqlar hamda o‘z tana
og‘irligiga tashqi buyumlar og‘irligiga qo‘shilishi mumkin.
Jadval
Kuchni tarbiyalashdagi vazifalar