1-Мавзу: Хулқ атвор иқтисодиёти фанининг моҳияти

Download 25.39 Kb.

1 2 3 4

Bog'liq
1-мавзу.Хулқ атвор иқтисодиёти фанининг моҳияти

Хулқ-атвор иқтисодиёти Каҳнеман ва Тверскийнинг дастлабки ишларидан бери узоқ вақт ўтди - хулқ-атвор иқтисодиёти бўйича биринчи конференция 1986 йилда Чикаго Университетида бўлиб ўтди, Девид Лейбсон 1994 йилда биринчи расмий хулқ-атвор профессори бўлди. 1999 йилда хулқ-атвор иқтисодиётига бутун мавзуни бағишлаган. Бу айтишларича, хулқ-атвор иқтисодиёти ҳали ҳам янги соҳадир, шунинг учун ўрганишга ҳали кўп нарса қолмоқда.

Жереми Бентам фойдалиликнинг психологик асослари ҳақида кўп ёзган. Кейинчалик, неоклассик иқтисоднинг ривожланиши даврида иқтисодчилар интизомни табиий фан сифатида қайта шакллантиришга ҳаракат қилишди, иқтисодий агентларнинг табиати ҳақидаги тахминлардан хулқ-атворни чиқаришди. Улар хулқ-атвори тубдан оқилона бўлган ҳомо економикус концепциясини ишлаб чиқдилар. Нео-классик иқтисодчилар психологик тушунтиришларни ўз ичига олган бу консепсия Френсис Еджворт, Вилфредо Парето ва Ирвинг Фишерга тегишли еди.

2002 йилда психолог Даниел Каҳнеман ва иқтисодчи Вернон Л. Смит Иқтисодиёт фанлари бўйича Нобел Мемориал мукофотига сазовор бўлишди.
2013 йилда иқтисодчи Роберт Ж. Шиллер "активлар баҳосини емпирик таҳлили учун" (хулқ-атвор молияси соҳасида) иқтисод фанлари бўйича Нобел Мемориал мукофотини олди.
2017 йилда иқтисодчи Ричард Талер "хулқ-атвор иқтисодига қўшган ҳиссаси ва одамларнинг иқтисодий назарияга қарши бўлган тарзда иррационал еканлигини аниқлашдаги фаолияти учун" иқтисод фанлари бўйича Нобел мукофоти билан тақдирланди.

Хулқ-атвор иқтисодиётининг асосий мақсади нафақат одамларнинг ўзини қандай тутишини, балки нима учун бундай йўл тутишларини ҳам ўрганишдир.
Бизнинг хулқ-атворимиз биологик ва атроф-муҳит омилларининг аралашмаси билан ҳам белгиланади, баъзан бир-бири билан чамбарчас боғлиқ ҳисобланади Шунинг учун биология, психология ва социология билан боғлиқ баъзи фундаментал тушунчалар ҳақида асосий тушунчага ега бўлиш керак.

1 2 3 4