1-мавзу. Корхоналарнинг ташкилий-ҳуқуқий шакллари (2 соат)

Тўлиқ шериклик 
Тўлиқ шериклик бу шерикчилик номидан тадбиркорлик фаолияти билан 
шуғулланувчи ва ўз мажбуриятлари учун тегишли бўлган мулкка нисбатан 
жавобгар бўлган улар ўртасида тузилган шартномага мувофиқ бир нечта 
фуқароларнинг биргаликдаги фаолият учун бирлашмасидир. 
Тўлиқ шериклик иштирокчиларининг сони чекланмаган. Аммо одатда бу 
кичик корхона (2-4 иштирокчи). Улар тўлиқ шериклар деб аталади ва шартномага 
мувофиқ шахсан шерикликда иштирок этишлари керак. Фойда ва зарарлар 
қатнашчилар ўртасида уларнинг қўшма капиталдаги улушига мутаносиб равишда 
ёки шартноманинг бошқа шартларига мувофиқ тақсимланади. 
Тўлиқ шериклик юридик шахс эмас, шунинг учун ҳар бир тўлиқ шерик 
умумий мақсадга эришиш учун бошқалар билан келишган ҳолда мустақил ҳуқуқ 
субъекти сифатида ишлайди. Кредиторларнинг даъволари нафақат ишда 
инвеститсия қилинган мол-мулкка, балки унинг барча иштирокчиларининг шахсий 
мулкига ҳам тааллуқли бўлиб, улар ҳар қандай иштирокчига тақдим этилиши ва 
унинг барча мулкига мурожаат қилиниши мумкин. 
Тўлиқ шерикликнинг ишлаши учун бундай шароитлар, бир томондан, бизнес 
шерикларига битимнинг пухталигига ишончни кучайтиради, бошқа томондан эса 
бозорга киришга ёрдам беради. 
Тўлиқ ширкатнинг фирма номи унинг барча қатнашчиларининг исмларини 
(исмларини) ва "тўлиқ шериклик" сўзларини ёки "ва компания" ва "тўлиқ 
шериклик" сўзларини қўшган ҳолда бир (ёки бир нечта) номини ўз ичига олиши 
керак. 
Хорижий мамлакатларда тўлиқ шериклик қуйидаги номларга эга: умумий 
ҳамкорлик (АҚШ); Чексиз ҳамкорлик (Буюк Британия); Оффен Ҳанделсгеселсчафт 
(Германия); Сосиете эн ном коллективи (Франция). 
Коммандит ширкат (буйруқ ширкати) шундай шартнома муносабатлари 
билан тавсифланади, бунда баъзилар шериклик номидан тадбиркорлик фаолиятида 

---

қатнашадилар ва ўз мол-мулклари (тўлиқ шериклар) билан биргаликда ва бир 
нечта жавобгар бўладилар, бошқалари (командитлар) эса фақат ўз мол-мулклари 
билан қатнашадилар, таваккал қиладилар ва жавобгар бўладилар. омонатларидаги 
ёъқотишлар ва шерикликда қатнашмаслик. 
Коммандит шериклик тузилиб, барча тўлиқ шериклар томонидан имзоланган 
ассотсиатсия тўғрисидаги меморандум асосида ишлайди. Унда шерикликнинг 
устав капиталини шакллантириш ва ўзгартириш шартлари, шунингдек фойда ва 
зарар тақсимоти бўлиши керак. 
Компаниянинг номи тўлиқ шериклик номи билан бир хил тарзда, "имонда 
шериклик" ёки "буйруқ шериклик" сўзлари қўшилган ҳолда шакллантирилган. 
АҚШ ва Буюк Британияда бундай корхоналар тўлиқ шериклик деб 
номланади, Германияда - Коммандит-геселсчафт, Францияда - Сосиете эн 
cомандите оддий. 
Тўлиқ ва буйруқли шериклик одатда кичик компаниялар бўлиб, уларнинг 
молиявий фаолияти тўғрисидаги маълумотларни эълон қилиш талаб этилмайди.