1-Mavzu. «Makroiqtisodiyot» fanining predmeti va mazmuni

Iqtisodiy nazariyaning asosiy masalalari va tarkibi¹

Iqtisodiy nazariyaning masalalari	Iqtisodiy nazariyaning bo’limlari
Mikroiqtisodiyot
Iste’molchilar bozordagi talab hajmi va tarkibini qanday belgilaydilar? Ishlab chiqaruvchilar mahsulot ishlab chiqarish hajmi va usullarini qanday aniqlashadi? Bozor bahosi qanday tashkil topadi? Mildliy daromad qanday taqsimlanadi? Davlat ishlab chiqarish omillarini tarmoqlararo taqsimlash va milliy daromadni individlararo taqsimlashda ishtirok etishi kerakmi?	Iste’molchi talabi nazariyasi Mahsulot ishlab chiqarish va taklif etish nazariyasi Tarmoq va umumiy iqtisodiy muvozanat nazariyasi Ishlab chiqarish omillar bahosini shakllantirish nazariyasi Ijtimoiy farovonlik nazariyasi
Makroiqtisodiyot
Milliy daromad miqdorini nima belgilab beradi? Pul nima va uning roli qanday? Baholar darajasi nima va uning dinamikasini qaysi omillar belgilab beradi? Bandlik darajasini nima belgilab beradi? Iqtisodiy kon’yuktura o’zgarishlarinni qaysi omillar belgilab beradi? Barqaror iqtisodiy o’sishning shartlari qanday? Mamlakatning iqtisodiy kon’yukturasiga tashqi dunyo qanday ta’sir ko’rsatadi? Davlat barqaror iqtisodiy o’sishga erishishni qanday ta’minlashi mumkin?	Statik makroiqtisodiy muvozanat nazariyasi Pul nazariyasi Inflyatsiya nazariyasi Ish bilan bandlilik nazariyasi. Iqtisodiy davrlar nazariyasi Iqtisodiy o’sish nazariyasi To’lov balansi va valyuta kursi nazariyasi Davlatning barqarorlashtirish siyosati nazariyasi

masalalar ro’yxati mikroiqtisodiyot va makroiqtisodiyot fanlari predmetlarini yaxshiroq farqlab olishga yordam beradi. Nisbatan mustaqil bo’lgan bu ikki fanning iqtisodiy hodisalar va qonuniyatlar to’g’risidagi xulosalari bir birini to’ldirib turadi..
Uy xo’jaliklari, firmalar, davlat va tashqi dunyo makroiqtisodiyot sub’ektlari hisoblanidilar.
Bu sub’ektlar orasida davlatning roli bahsli masala hisoblanib kelmoqda. Keynschilar bozor tizimi mexanizmlarining iqtisodiyotni barqaror o’sishini ta’minlashga doim ham qodir emas va davlatning iqtisodiyotga aralashuvi zarur deb hisoblashishsa iqtisodiy nazariyaning klassik maktabi namoyondalari bunday aralashishga qarshi fikrlar bildirishadi.
Bugungi kunga kelib ko’pchilik mamlakatlarda davlatning iqtisodiyotdagi roli sezilarli darajada katta ekanligini hisobga olsak, davlatning iqtisodiy rivojlanish strategiyasini belgilash, bozor mexanizmlariga putur yetkazmagan holda iqtisodiyotni tartibga solishi muhim ekanligiga iqror bo’lamiz. Davlat makroiqtisodiyotning boshqa sub’ektlari hatti-harakatini belgilovchi omillarni hisobga olgan holda, barqaror iqtisodiy rivojlanishni ta’minlash maqsadida, o’z tasarrufida mavjud bo’lgan vositalar orqali ularni yo’naltirib turadi. Bu vositalar esa fiskal (byudjet-soliq) va monetar (pul-kredit) siyosatdir. Xulosa qilib aytganda makroiqtisodiyot fani alohida mamlakatda iqtisodiy siyosatning va jahon xo’jalik aloqalarini tashkil etishning nazariy asosi hisoblanadi.