1-Мавзу: Меҳнат ҳуқуқининг предмети, услублари,тизими, функциялари, тамойиллари,манбалари. Режа

Меҳнат ҳуқуқининг тизими.

Меҳнат ҳуқуқи фан соҳаси сифатида предметга хос умумий хусусиятларга эга бўлган, аммо нисбатан мустақил таркибий бирликлар (ҳуқуқ институтлари), нормалар йиғиндисидан иборат бўлиб, улар яхлит ҳолда меҳнат ҳуқуқининг тизимини ташкил қилади.

Меҳнат ҳуқуқининг тизими – ягона ҳуқуқ соҳасини ташкил этувчи ва нисбий мустақил ташкилий тузилишга, ҳуқуқ институтларига эга бўлган ҳуқуқ нормалари йиғиндисидир.

Меҳнат ҳуқуқининг умумий қисми таркибига фаннинг предмети, услублари, тамойиллари, манбалари, ҳуқуқий муносабат ва унинг моҳияти, ижтимоий шерикчилик ва уни амалга оширилиш шакллари, меҳнат муносабатлари субъектлари ва уларнинг ҳуқуқий мақоми, жамоа шартнома ва келишувлари тузилиши, бажарилиши билан боғлиқ бўлган институтлар киритилган бўлиб, улар меҳнат ҳуқуқининг махсус қисмига оид муносабатларни тартибга солинишида муайян аҳамиятга эга бўлади.

Меҳнат ҳуқуқининг махсус қисми меҳнат муносабатларининг предмети бўйича аниқ мақсадга йўналтирилган, конкрет турини ифодаловчи институтлар ҳамда умумлаштирувчи тушунчаларни ўз ичига қамраб олади.
Меҳнат ҳуқуқининг махсус қисми институтларини қуйидагилар ташкил этади:

1. 
   Аҳолини ишга жойлаштириш;
   
2. 
   Меҳнат шартномаси;
   
3. 
   Иш вақти ва дам олиш вақти;
   
4. 
   Меҳнатга ҳақ тўлаш;
   
5. 
   Кафолатли ва компенсация тўловлари;
   
6. 
   Меҳнат интизоми;
   
7. 
   Меҳнат муҳофазаси;
   
8. 
   Меҳнат шартномаси тарафларининг моддий жавоб­гарлиги;
   
9. 
   Меҳнат низолари ва уларни кўриб ҳал қилиш.
   

Меҳнат ҳуқуқининг принциплари ва манбалари.

• 
  Меҳнат ҳуқуқининг принциплари.
  

Ҳар бир ҳуқуқ соҳасида муайян принциплар амал қилади. Меҳнат ҳуқуқининг принциплари меҳнат муносабатларини ҳуқуқий тартибга солинишида муҳим ижтимоий-сиёсий аҳамиятга эга. Меҳнат ҳуқуқининг принципларида инсоннинг энг муҳим ҳуқуқлари ва унинг таъминланиши, инсон ҳуқуқларига оид халқаро стандартлар мазмуни, инсон энг олий мавжудот эканлиги ва унинг ҳаёти, саломатлиги, шахсий ҳуқуқ ҳамда эркинликлари, моддий ман­фаатлари дахлсиз эканлиги ва қонун билан ҳар томонлама муҳофаза этилиши, айни пайтда тадбиркорлик ва тадбиркор ҳуқуқ­лари ҳам қонун ҳимоясида эканлиги, ишлаб чиқариш жараёнида давлат-жамият-шахс учбурчагида ҳар бир тараф манфаатлари ҳисобга олиниши ва бу жамиятни уйғун ривожланишининг шарти эканлиги ўз аксини топади.