1-Mavzu: Menejmentning rivojlanish tarixi va hozirgi holati. Menejmentning rivojlanish tarixi

4-chizma

Qadimiy
himovalovi

Hawthorne
tadqiqotlari

Tizimli
yondashuv

Tashkiliy
xulq-atvor

Tarixiy o'tmish

Ilmiy
boshqaruv

Umumiy
ma'muriy

3-chizma

Boshqaruvning "qadimiy mis о 11ari

Mumtoz
yondashuv

— Adam Smit

Sanoat
inqilobi

Agar sizda qachon zamonaviy boshqaruv boshlanganini tasavvur qilmoqchi bo’lsangiz bu 1911 yil bo’lishi mumkin. Bu yilda Fridirix Taylor ilmiy boshqaruv printsiplari asari nashr qilindi. Bu kitobda ilmiy boshqaruv nimaligi va uni qanday qoTlash “eng yaxshi yoT’ni tanlash metodikalrini tasvirlagan. Taylor Midvaledagi Pensilvaniyadagi poTat kompaniyasida ishlaydi. Quaker va Puritanda muhandis sifatida ishlaganda ishchilaming samarasiz ishlayotganlarini ko’p kuzatdi. Ishchilar ish davomida ko’p yollanganligini bulardan faqat uchdan biri kerakligini faximlaydi. Ishchilar malakalariga qaramasdan ish bajarishadi. Taylor bularni bimay boshqaruv metodini tashkil qila boshladi, u 20 yildan ortiq vaqt sarfladi boshqaruvning eng yaxshi 1 usulni o’ylab topishi uchun.

Tayloming Midvaledagi tajribali uni ishlab chiqarish samaradorligini aniqlashga yetakladi.U boshqaruvni o’sha 4 ga printsiplari ham ishilar ham boshqaruvchilaming ishini rivojlantirishida baxslashdi.Haqiqatdan ham bu printsiplar ham qanday ishlaydi? Keling bunga misollar ko’rib chiqaylik.Eng yaxshi misol tajribasida yaqqol ko’rinadilshchilarning har biri 92 kg keladigan temirni vagonlarga tuklashardi. Bir kunda 12,5 tonna yuklashgan Taulor o’zing ilmiy boshqaruv metodini qollsh orqali bir kunda 42-48 tonna bo’lishiga ishongan turli hil ilmiy kombinatsiyalar texnika va qurollar imiy yondashuv orqali ishlatilgan so’ng ishlab chiqarish darajasi oshgan.
Bunga Taylor qanday erishgan? U ishchilarni kerkli joyga kerakli qurollar va asboblar bilan qo’yib uning ko’rsatmalarini ishchilar aniq bajarishayotganini kuzatib ishchilarni kunlik yoki oylik maoshlarini rag’barlantirib, bu natijaga erishgan. Taylor metodikani boshqa ham kasblarda ham foydalangan. Oxir oqibat u ishlab chiqarishni 200 foizga oshirishga muvofiq bo’lgan. Bu metodi orqali ilmiy menejmentning otasi deb tanilgan, uning ishi Qo’shma Shatlarda va boshqa davlatlarda ham keng tarqalgan,va uning uslubi boshqa kishilar tomonidan rivojlantirilgan, bunday yondashuvlaridan biri Frank va Lilian Gerbetlar edilar.