1-мавзу-назарий pdf

Tibbiy psixologiyada tekshirish usullari
Tibbiy psixologiya bemor psixikasini chukurrok, urganish maksadida kuzatish, eksperiment, suxbat, tarjimai xolini urganish metodlari bilan bir katorda bir kancha test tizimlaridan foydalanadi.

Kuzatish metodi.

Psixik xodisalar xayotda, ya’ni tabiiy sharoitlarda odamning turli-tuman faoliyatida kanday kurinishda voke bulsa, usha kurinishda kuzatish metodining yordami bilan urganiladi.

Kuzatish metodi ikkiga bulinadi:

1. 
   tashki
   
2. 
   uz-uzini kuzatish yoki ichki kuzatish.
   

Kuzatish.

Bu usul tibbiy psixologiyada keng kullaniladi. Vrachlar va urta tibbiyot xodimlari bemorlarning ruxiy xoolatlarini tashkaridan kuzatib boradilar. Kuzatishning asosiy xususiyati shundaki, bu metod yordami bilan psixik xayotning
sezgi a’zolarimiz bevosita seza oladigan, uzimiz bevosita idrok kila oladigan dalillar aniklanadi va tasvirlanadi. Kuzatish metodi psixik xodisalarni fakat tasvir etish bilan cheklanib kolmay, balki shu xodisalarni tushuntirish, ya’ni ularning tevarak- atrofdagi muxitga, tarbiyaga, odamning faoliyat turiga, organizmning umumiy axvoliga va nerv sistemasining xolatiga boglik ekanligini isbotlash imkonini xam beradi.

Eksperimental metod.

Psixologiyada eksperimentning ikki turi: laboratoriya eksperimenti va tabiiy eksperiment tafovut kilinadi.
Laboratoriya eksperimenti. Uning moxiyati shundaki, tekshiruvchi kishi tekshiriladigan ruxiy xodisani kachon kerak bulsa, usha vaktda ataylab vujudga keltiradi. Bunda tekshirilayotgan ruxiyy xodisa tabiiy sharoitda birgalikda sodir buladigan boshka psixik xodisalar eksperiment mobaynida uzgartirilishi, boshka psixik xodisalar bilan muayyan bir tarzda boglanishi, kuchi, tezligi, xajmi va boshka shu kabi jixatlari ulchab kurilishi mumkin. Bu metodning yutugi shundaki, bunda psixik xodisalarning krnuniyatlari yaxshirok, ochiladi. Eksperimental tadkikotlar utkazishda maxsus metodik materiallar—narsa, rasm va suzlar, maxsus asboblar kullaniladi.
Tabiiy eksperiment. Bu metod oddiy ob’ektiv suratda kuzatish metodi bilan laboratoriya eksperimenti metodi urtasida turadi. Tabiiy eksperiment metodining moxiyati shundaki, bu erda tekshiruvchi kishining uzi tekshiriladigan kishida (yoki kishilarda) psixik jarayon (masalan, xotira, dikkat, tasavvur) xosil kilish yoki tekshiriladigan kishilarda individual xususiyatlarni namoyon etish uchun maxsus sharoit tugdiriladi.