1-Mavzu: Nazariy mexanika fani, qisqacha tarixi, maqsadi, vazifalari, tushunchalari va aksiomalari

1.6. Bog’lanishlar aksiomasi.

Yuqorida aytganimizdek statika qismida erkinmas qattiq jismlarning muvozanatlik shartlarini o’rganishda qoyidagi aksioma qo’llaniladi: Har qanday erkinmas qattiq jismga qoyilgan bog’lanishlarni tashlab yuborib, ularni o’rniga shu boglanishlarning reaktsiya kuchlari qoyilsa, ularni erkin jism deb qabul qilish mumkin.

Masalan ,
Og’irligi R -ga teng bo’lgan AB brus, o’zining A va D nuqtalari bilan DOE bog’lanishga suyangan holda muvozanat holatini saqlab turibdi.

1.11-rasm.
Endi shu boglanishni tashlab yuborib, uni o’rniga N_D va N_A reaktsiya kuchlarini qoyib, DOE boglanishni tashlab yuborsak, AV brus unga qoyilgan to’rtta N_D, N_A, T va R - kuchlar ta`sirida erkin holatda muvozanatini saqlab turaveradi deb hisoblanadi, va statikaning barcha masalalari shu asosda yechiladi.

*Misol 1.1

Massasi 6 kg bo’lgan shar 1.12 a-rasmda ko’rsatilgan holatda biriktirilgan. Sxemadagi C bog’lanishdagi zo’riqishni qaraymiz. Ushbu holatda CE ipga shar osib qoyilgan.

F_CE- Jismga ta’sir etuvchi taranglik kuch

58,9 N - Jismga ta’sir etuvchi og’irlik kuchi
b)



CE bog’lanishda ta’sir etuvchi taranglik kuch


Sistemaga ta’sir etuvchi F_CD kuch

Sistemaga ta’sir etuvchi F_ce kuch

Sistemaga ta’sir etuvchi F_ce kuch

Sistemaga ta’sir etuvchi F_ce kuch