1-Mavzu: Sanoq sistemalari. Sanoq sistemalarida arifmetik amallarni bajarish. Reja

Asosiy xotira(AX) mashinaning boshka bloklari bilan axborotni saklash va operativ 
almashish uchun muljallangan 
AX ikki turdagi yodda tutuvchi moslama: doimiy va operativ yodda tutuvchi 
(DYoTM), (OYoTM) moslamalarga ega. 
Tashki xotira ShKning tashki kurilmalariga oida vazifalarni xal kilish uchun talab 
kilinishi mumkin bulgan istalgan axborotni uzok saklash uchun muljallangan. 
Tashki xotira moslamalari sifatida kassetali, magnit tasmali yodda tutuvchi 
moslamalar(strimmerlar), yodda tutuvchi moslamalar, optik disklardagi yiguvchilar(CD-
ROM) va boshkalar foydalaniladi. 
Taminlash manbai ShK avtonom va tarmokli eyenrgiya ta’minoti tizimlarini 

161 
ta’minlovchi blokdir. 

Taymer . Bu zarur bulganda joriy vaktni avtomatik belgilab beruvchi ichkimashina 
soatlaridir. 
Tashki moslama (TM) istalgan xisoblash kompleksining eng muxim tarkibiy 
kismidir. Shuni aytish kifoyaki, TM ba’zan kiymatiga kura butun ShK kiymatining 50-80 
foizini tashkil etadi. TM tarkibi va xususiyatlari buyicha ShKni boshkaruv tizimlari va 
umuman xalk xujaligida kullash imkoniyati va samaradorligiga kup jixatdan boglik. buladi. 
Multimedia vositalari -bu insonga uzi uchun tabiy muxit:tovush, video, grafika, matnlar 
va boshkalardan foydalanib, kompyuter bilan mulokotda bulishga imkon beruvchi texnik va 
dasturiy vositalar majmuidir. 
Multimedia vositalariga axborotni nutkli kiritish va chikarish moslamalari;xozirda keng 
tarkalgan 
skanerlar;yukori 
sifatli 
videova 

tovushli 

platalar, 
tasvirni 
videokamerag’videomangnitafondan kuchiruvchi va uni ShKga kirituvchi videoegallash(video-
grabber) platasi ; kuchaytirgichli, tovushli kolonkali, katta videoekranli yukori sifatli akustik va 
video aks ettiruvchi tizimlar kiradi.