1-mavzu: Tarbiya ijtimoiy-tarixiy jarayon sifatida. Reja

---

1-mavzu: Tarbiya ijtimoiy-tarixiy jarayon sifatida.
Reja: 
1. Tarbiya ijtimoiy-tarixiy jarayon sifatida. 
2. Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanining predmeti.
3. Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanining maqsad va vazifalari. 
1. Tarbiyaviy ishlar jarayonining ijtimoiy ahamiyati. Respublikamiz 
mustaqillikka erishgach ta’lim-tarbiya jarayonini rivojlantirish uchun bir qancha 
yangi asoslar yuzaga keldi. Jumladan “Ta’lim to’g’risidagi” Qonun , “Kadrlar 
tayyorlash milliy dasturi” ning yaratilishi ta’limni tubdan halos etish, rivojlangan 
demokratik davlatlar darajasida, yuksak ma’naviy va ahloqiy talablarga javob 
beruvchi 
malakali kadrlar tayyorlash imkoniyatini beradi. O’zbekiston 
Respublikasining birinchi prezidenti I.A.Karimov o’zining bir qancha nutq va 
risolalarida istiqbolga erishishning yo’llari, tamoyillarini aniq va ravshan ko’rsatib 
bergan. Ayniqsa, “Istiqlol va ma’naviyat”, “O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida”, “ 
Barkamol avlod orzusi ” kabi asarlarida jamiyatning ma’naviy jihatdan 
yangilanishi va rivojlanishi, tarbiya masalalari, ijtimoiy tarbiyaning aosiy negizlari 
bayon etilgan. Tarbiya tushunchasi millat tarixi va jamiyat taraqqiyotining turli 
davrlarida turlicha mohiyatga ega bo’lib, har xil tarzda izohlanib kelindi. 
O’zbekiston mustaqillikka erishgach, tarbiyani izohlashda yangi sog’lom 
pedagogik tafakkurga tayangan holda yondashuv qaror topa boshladi. Endilikda 
tarbiyaning irsiy-biologik jihatlari va milliyligiga alohida e’tibor qaratilmoqda. 
Milliy tarbiya xalq nomi va uning tarixi chambarchas bog’liqdir. Buning uchun 
xalq pedagogikasi boyliklari, mutufakkirlarning pedagogik qarashlari tizimli 
sinchkovlik bilan o’rganilmoqda. Tarbiya jarayonini amalga oshirishda ijtimoiy 
tarbiya alohida ahamiyat kasb etadi. Chunki tarbiya jarayoni ijtimoiy xarakterga 
ega bo’ladi. Ijtimoiy tarbiya bolada ijtimoiy ahamiyatga ega bo’lgan fazilatlarni 
rivojlantirish jarayonidir.
Tarixdan ko’pgina allomalarimiz tarbiyaga katta ahamiyat berib jamiyatning 
asosiy vazifalaridan deb bilishgan . ‘’Tarbiya biz uchun yo hayot – yo mamot, yo 
najot – yo halokat, yo saodat – yo falokat masalasidir’’ A.Avloniyning ushbu 

---

so’zlaridan ham tarbiya naqadar muhum ijtimoiy jarayon ekanligini bilib olishimiz 
mumkin. 
2.Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanining predmeti bo’lajak o’qituvchi-
tarbiyachilarga kelajak avlodni ma’naviy yuksak fazilatlar egasi qilib tarbiyalash 
sanatining qirralari, shakl va yo’llari hamda bilim, ko’nikma va malaka hosil qilish 
haqida bahs yuritadi. Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanining o’rganish obyektini esa 
ta’lim muassalaridagi uzluksiz ta’lim –tarbiya jarayoni tashkil etadi. Tarbiyaviy 
ishlarni tashkil qilish metodikasi ijtimoiy faollikni shakllantirishga xizmat qiladi. 
Tarbiya - yosh avlodni har tamonlama voyaga yetkazish, unda ijtimoiy ong va 
xulq-atvorni tarkib toptirishga yo’naltirilgan faoliyat bo’lib, shaxsni aqliy 
,jismoniy, ahloqiy, ma’naviy sifatlarini shakllantirishga qaratilgan bo’lib, 
insonning jamiyatda yashashini ta’minlash uchun zarur bo’lgan xususiyatlarini 
tarkib toptirishning jarayonlaridir. Tarbiya shaxsni tarkib toptirishga qaratilgan 
bo’lib, shaxs va jamiyatning mavjudligini ta’minlaydigan qadriyatlar asosida 
rivojlanadi. 
3.Tarbiyaviy ishlarni tashkil qilishning asosiy maqsadi, bugungi kuntalabiga 
javob beradigan barkamol shaxsni shakllantirishga qaratilgan ekan, aynipaytda bu 
o’qituvchilarga katta mas’uliyatni yuklaydi. Shu jihatdan ham o’qituvchining 
pedagogik faoliyat yuritishi davr talabiga javob bermog’i lozim. O’zbekiston 
Respublikasining “Ta’lim to’g’risida” gi Qonuni va Kadrlar tayyorlash milliy 
dasturining bosh masalalaridan biri ham yosh avlodni barkamol etib tarbiyalashdan 
iborat etib belgilangan. Shu jihatdan ham yosh avlodni barkamol qilib voyaga 
yetkazish uchun Respublikamizda ijtimoiy – tashkiliy, tarbiyaviy ishlar amalga 
oshirilmoqda. Barkamol avlodni tarbiyalash, ma’naviy, ma’rifiy, tashkiliy uslubiy, 
ijtimoiy-iqtisodiy jihatlari bilan murakkab tarbiyaviy ishlar tizimi kundan-kunga 
takomillashib bormoqda. 
Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanining asosiy vazifasi yosh avlodni ma’naviy-
ahloqiy jihatdan tarbiyalashda xalqning boy milliy, ma’naviy-tarixiy merosimizga, 

---

umumbashariy qadriyatlarga, urf-odatlar va ananalarga tayanib,ongli shaxslarni 
intelektual salohiyatli qilib tarbiyalashdir. 
Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanining vazifalari quyidagilardan iborat: 
- o’quvchilar jamoasining tarbiyalanganlik darajasini o’rganib, unga 
tarbiyaviy ta’sir ko’rsatish mahoratiga ega bo’lish ; 
- tarbiyaviy ish va tadbirlar uchun zarur bo’lgan metodlarni tanlab, 
ko’zlangan maqsadga erishish chora-tadbirlarini ko’ra bilish ; 
- ilg’or tajribalarni tahlil qilish va uni o’z faoliyatida ijodiy foydalanish ; 
- tarbiyaviy ishlarning o’quvchilar ruhiyatiga qanchalik ijobiy ta’sir etganini 
kuzatib, uni yanada rivojlantirish va takomillashtirish ; 
- tarbiyaviy ishlar samaradorligini oshirishda o’z bilimini doimiy rivojlantirib 
borishi lozim. Darsda va darsdan tashqari mashg’ulotlarda tarbiyaviy ishlarni 
tashkil etish bilan birga DTS lariga mosligiga e’tibor qaratish zarur bo’ladi. 
1. Tarbiyaviy ishlar jarayonida barkamol avlodni tarbiyalash muhim o’rin 
tutadi. Aniq maqsadga qaratilgan tarbiya ishida jamoaga va ba’zi bir talablarga 
ta’sir qilishini tashkil etish tarbiyaviy ishlarning asosini belgilaydi. 
2. Tarbiyaviy ishlarning asosiy jihati barkamol avlodni har tomonlama kamol 
topishini hisobga olgan holda ularning tarbiyaviy jihatiga e’tiborni qaratish zarur 
bo’ladi. Shuning uchun o’qituvchi va tarbiyachilar yoshlar bilan tarbiyaviy ishlarni 
tashkil qilishda metodikaga tayanish maqsadga muvofiqdir. 
TARBIYA–shaxsda muayyan jismoniy, ruhiy, axloqiy, ma’naviy sifatlarni 
shakllantirishga qaratilgan amaliy pedagogik jarayon, insonning jamiyatda 
yashashi uchun zarur bo‘lgan xususiyatlarga ega bo‘lishini ta’minlash yo‘lida 
ko‘riladigan 
chora-tadbirlar 
yig‘indisi. 
Tarbiya 
insonning 
insonligini 
ta’minlaydigan eng qadimgi va abadiy qadriyatdir. 
Tarbiya – har bir insonning hayotda yashashi jarayonida orttirgan saboqlari va 
intellektual salohiyatlarining ijobiy ko‘nikmasini o‘zgalarga berish jarayoni. 
Chunonchi, tarbiya keng sotsial ma’noda ijtimoiy hodisa sifatida 
qo‘llanilganda jamiyatning barcha tarbiyaviy vositalarini o‘z ichiga oladi. 

---

Tarbiyaning ob’ektiv qonunlari – o‘quv-tarbiyaviy jarayonni tashkil etish va 
ijtimoiy hayotning shaxsni, uni o‘ziga xosligi hamda sifatlarini shakllantirish 
talabalardagi turg‘un bo‘lgan an’analardir. 
Darhaqiqat, tarbiya ijtimoiy hayot uchun zarur bo‘lgan hodisalardir. Tarbiya 
yuksak ma’naviy, jismoniy barkamollik, yaxshining yomondan farqini anglash, 
yuksak insoniy fazilatlarini shakllantirish qudratiga egadir. Tarbiya kishilik 
jamiyatining xamma bosqichlarida rivojlanib, o‘sib, avloddan-avlodga vorislik 
vazifasini bajaradigan hodisa. Lekin har bir jamiyatda tarbiyaning maqsadi, 
vazifasi, mazmuni o‘ziga xosligi bilan farq qiladi. 
Tarbiyasiz alohida odam ham, kishilik jamiyati ham mavjud bo‘la olmaydi. 
Chunki odam va jamiyatning mavjudligini ta’minlaydigan qadriyatlar tarbiya 
tufayligina bir avloddan boshqasiga o‘tadi. 
Pedagogik adabiyotlarda «Tarbiya» atamasi keng va tor ma’nolarda 
ishlatiladi. Keng ma’noda tarbiya inson shaxsini shakllantirishga, uning jamiyat 
ishlab chiqarishi va ijtimoiy, madaniy, ma’rifiy hayotida faol ishtirokini 
ta’minlashga qaratilgan barcha ta’sirlar, tadbirlar, harakatlar, intilishlar 
yig‘indisinianglatadi. Bunday tushunishda tarbiya faqat oila, maktab, bolalar va 
yoshlar tashkilotlarida olib boriladigan tarbiyaviy ishlarni emas, balki butun 
ijtimoiy tuzum, uning yetakchi g‘oyalari, adabiyot, san’at, kino, radio, 
televidenieva boshqalarni ham o‘z ichiga oladi. Shuningdek, keng ma’nodagi 
tarbiya tushunchasi ichiga ta’limva ma’lumotolish ham kiradi. 
Tor 
ma’noda 
tarbiya 
shaxsning 
jismoniy 
rivoji, 
dunyoqarashi, 
ma’naviyaxloqiy qiyofasi, estetik didi o‘stirilishiga yo‘naltirilgan pedagogik 
faoliyatni anglatadi. Buni oilava tarbiyaviy muassasalar hamda jamoat tashkilotlari 
amalga oshiradi. Ta’lim va ma’lumot olish tor ma’nodagi tarbiya ichiga kirmaydi. 
Lekin har qanday tarbiya ta’lim bilan chambarchas bog‘liq holdagina mavjud 
bo‘ladi. 
Chunki ta’lim va ma’lumot olish jarayonida shaxsning faqat bilimi 
ko‘payibgina qolmay, balki axloqiy-ma’naviy sifatlari qarortopishi ham tezlashadi. 

---

Tarbiya har qanday jamiyat va har qanday mamlakathayotida halqiluvchi 
ahamiyat kasbetadi. Yosh avlodning, umuman, jamiyat a’zolarining tarbiyasi bilan 
yetarlicha shug‘ullanmagan mamlakat turg‘unlikva inqirozga mahkumdir. Negaki, 
o‘sishi va rivojlanishi uchun har qanday jamiyatda ham moddiy va ma’naviy 
boyliklar ishlab chiqarish to‘xtovsiz ravishda yuksalib borishi lozim. Buning uchun 
yosh avlodmoddiy va ma’naviy boyliklar yetishtirishni ajdodlari darajasida, 
ulardan ham yaxshiroq ishlab chiqara bilishlari kerak. Yosh avlodda ana shunday 
moddiy va ma’naviy qobiliyatlarni shakllantira bilish uchun esa, jamiyat uzluksiz 
ravishda samarali faoliyat ko‘rsatadigan tarbiyaviy ishlar tizimiga ega bo‘lishi 
lozim. 
Tarbiya jamiyat taraqqiyotining turli davrlarida turlicha izohlab kelingan. 
Sho‘ro zamonida hukmron kommunistik mafkura tarbiyaga sinfiy va partiyaviy 
hodisa sifatida yondashishni talab etgan. 
Shuning uchun ham sinfiy jamiyatda tarbiya faqat sinfiy xususiyatga ega 
bo‘ladi va turli sinflarning tarbiyasi bir-biriga qarama-qarshi turadi, degan qarash 
qaror topgan. Holbuki, dunyo ilmi, ayniqsa, Sharq tarbiyashunosligi va o‘zbek xalq 
pedagogikasi tajribasi tarbiyaning sinfiy ko‘rinishga ega emasligini isbot etdi. 
Shuningdek, 
kommunistik 
mafkura 
tazyiqi 
tufayli 
tarbiyada 
ijtimoiymuassasalarning o‘rniga ortiqcha baho berildi, bu jarayonda irsiy va 
biologic xususiyatlar deyarli hisobga olinmadi. 
Sho‘rolar pedagogikasida tarbiya orkali har qanday odamni istagan ijtimoiy 
qiyofaga solish mumkin, degan qarash hukmron bo‘lganligi uchun ham uning 
shaxsni shakllantirishdagi o‘rniga ortiqcha baho berildi. Tarbiyalanuvchi 
shaxsining tarbiyaga berilish yoki berilmaslik xususiyatlarining hisobga 
olinmasligi tarbiyaviy tadbirlarga mahliyo bo‘lishdek pedagogik xatolikka olib 
keldi. Buning natijasida tarbiya maqsadsiz bo‘lib qoldi, tarbiyalanuvchilarga 
alohida shaxssifatida emas, istalgan ijtimoiy yo‘nalishga solinishi mumkin bo‘lgan 
qiyofasiz to‘da, olomon tarzida qarash qaror topdi, Bu holtarbiyaning 
samarasizligiga olib keldi. Chunki tarbiyaning asosiy ob’ekti bo‘lmish shaxs va 

---

uning o‘ziga xoslik jihatlari unutilgan edi. Sho‘ro pedagogik tizimidagi 
kamchiliklarning ildizi, asosan, manashu yondashuv tarziga borib taqaladi. 
O‘zbekiston mustaqillikka erishgach, tarbiya va unga bog‘liq jarayonlarga 
yangi hamda sog‘lom pedagogik tafakkurga tayangan holda yondashuv qaror topa 
boshladi. Uni izohlashda g‘ayriilmiy sinfiy-partiyaviy yondashuvdan voz kechildi. 
Tarbiyaning milliyligiga alohida e’tibor qaratilmoqda. Buning uchun xalq 
pedagogikasi boyliklari, o‘zbek mutafakkirlarining pedagogik qarashlari 
sinchkovlik bilan o‘rganilayotir. Natijada, O‘zbekiston pedagogika fani va 
amaliyotida oila tarbiyasining ham, ijtimoiy tarbiyaning ham o‘ziga xos o‘rni 
borligi tan olina boshlandi. Shuningdek, tarbiyada irsiy va biologik omillar ham 
hisobga olinadigan bo‘ldi. Ayni vaqtda, shaxsning shakllanishida tarbiyaning 
o‘rniga keragidan ortiq baho berish ham barham topdi. Bu hol tarbiyaga doir 
hodisa va holatlarni to‘g‘ri izohlash, tarbiyaviy tadbirlar tizimini to‘g‘ri tayin etish 
imkonini beradi. 
2.Asosiy kategoriyalari. Kategoriyalar (yun. kategoria — mulohaza, fikr; 
belgi) (falsafada)— voqelikdagi hodisalar va bilishning muhim, umumiy xususiyat 
hamda munosabatlarini aks ettiruvchi eng umumiy va asosiy tushunchalar. 
Kategoriya bilish va ijtimoiy amaliyot tarixiy taraqqiyotining umumlashgan 
natijasi boʻlib vujudga kelgan.Boshlang’ich ta’limda tarbiya fanining predmeti 
bo’lajak o’qituvchitarbiyachilarga kelajak avlodni ma’naviy yuksak fazilatlar egasi 
qilib tarbiyalash sanatining qirralari, shakl va yo’llari hamda bilim, ko’nikma va 
malaka hosil qilish haqida bahs yuritadi. Boshlang’ich ta’limda tarbiya fanining 
o’rganish obyektini esa ta’lim muassalaridagi uzluksiz ta’lim –tarbiya jarayoni 
tashkil etadi. 
Tarbiyaviy ishlarni tashkil qilish metodikasi ijtimoiy faollikni shakllantirishga 
xizmat qiladi. Tarbiya - yosh avlodni har tamonlama voyaga yetkazish, unda 
ijtimoiy ong va xulq-atvorni tarkib toptirishga yo’naltirilgan faoliyat bo’lib, 
shaxsni aqliy ,jismoniy, axloqiy, ma’naviy sifatlarini shakllantirishga qaratilgan 
bo’lib, insonning jamiyatda yashashini ta’minlash uchun zarur bo’lgan 
xususiyatlarini tarkib toptirishning jarayonlaridir. Tarbiya shaxsni tarkib 

---

toptirishga qaratilgan bo’lib, shaxs va jamiyatning mavjudligini ta’minlaydigan 
qadriyatlar asosida rivojlanadi. 
Boshlang’ich ta’limda tarbiya fanining asosiy maqsadi, bugungi kun talabiga 
javob beradigan barkamol shaxsni shakllantirishga qaratilgan ekan, aynipaytda bu 
o’qituvchilarga katta mas’uliyatni yuklaydi. Shu jihatdan ham o’qituvchining 
pedagogik faoliyat yuritishi davr talabiga javob bermog’i lozim. 
Shu jihatdan ham yosh avlodni barkamol qilib voyaga yetkazish uchun
Respublikamizda ijtimoiy – tashkiliy, tarbiyaviy ishlar amalga oshirilmoqda. 
Barkamol avlodni tarbiyalash, ma’naviy, ma’rifiy, tashkiliy uslubiy, 
ijtimoiyiqtisodiy jihatlari bilan murakkab tarbiyaviy ishlar tizimi kundan-kunga 
takomillashib bormoqda.Boshlang’ich ta’limda tarbiya fanining asosiy vazifasi 
yosh avlodni ma’naviy-axloqiy jihatdan tarbiyalashda xalqning boy milliy, 
ma’naviy-tarixiy merosimizga, umumbashariy qadriyatlarga, urf-odatlar va 
ananalarga tayanib,ongli shaxslarni intelektual salohiyatli qilib tarbiyalashdir. 
Tarbiya fani asosan odobnoma, vatan tuyg’usi, milliy istiqlol g’oyasi, ma’naviyat 
asoslari, din tarixi pedagogika, psixologiya, adabiyot, tarix kabi fanlar bilan o’zaro 
aloqada bo’ladi.Tarbiya fanining ilmiy-tadqiqot metodlari. Tarbiya metodlarini 
tanlab olish shartlari. Metodning ijobiy va salbiysi boʻlmaydi, tarbiya jarayonida 
ma’lum yoʻlni yuqori darajadagi samarali va samarasiz deya baholash mumkin 
emas. 
Metodning samaradorligini u qoʻllanilayotgan sharoit nuqtai nazaridan 
baholash mumkin. 
Tarbiya metodlarini maqsadga muvofiq tanlash bir qator omillarga bogʻliq: 
1. Tarbiyaning maqsad va vazifalari. Tarbiyaning maqsad va vazifalari. 
Maqsad nafaqat metodlarni oqlaydi, balki ularni aniqlab beradi. Maqsad 
qanday boʻlsa, unga erishish metodlari unga muvofiq boʻlishi zarur. 
2. Tarbiya mazmuni. Unutmaslik kerakki, aynan bitta vazifa turli xil fikrlar 
bilan toʻldirilgan boʻlishi mumkin. Shuning uchun metodlarni umuman mazmun 
bilan emas, balki aniq fikr bilan bogʻlash gʻoyat muhimdir. 

---

3. Tarbiyalanuvchilarning yosh xususiyatlarini hisobga olish. U yoki shunga 
oʻxshash vazifalar tarbiyalanuvchilarning yoshi bilan bogʻliqlikda hal qilinadi. 
Yosh bu oddiygina qaraganda yashaganlikning son koʻrsatkichi emas. Unda 
egallangan ijtimoiy tajriba, psixologik va axloqiy sifatlarning rivojlanganlik 
darajasi oʻz aksini topadi. Aytaylik, mas’uliyat tuygʻusini boshlangʻich ta’lim, 
oʻrta ta’lim va oʻrta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarida ta’lim olayotgan 
oʻquvchilarda ham shakllantirish mumkin. Biroq har bir bosqichda mazkur sifatni 
shakllantirish borasida turli metodlar qoʻllaniladi. 
4. Jamoaning shakllanganlik darajasi. Oʻzini oʻzi boshqarishning jamoa 
shaklining rivojlanishi bilan bogʻliqlikda pedagogik ta’sir koʻrsatish metodlari ham 
oʻzgarmasdan kelmoqda. Bizga ma’lumki boshqaruvning moslashuvchanligi 
tarbiyachining tarbiyalanuvchilar bilan muvaffaqiyatli hamkorligining zaruriy 
sharti. 
5. Tarbiyalanuvchilarning individual oʻziga xosliklari. Umumiy metodlar, 
umumiy dasturlarning oʻzi tarbiyaviy oʻzaro ta’sir etishning asosi boʻla olmaydi. 
Ularga indivudual va shaxsiy tuzatishlar kiritish zarur. Insonparvar pedagog 
har bir shaxs oʻziga xosligini rivojlanishiga, oʻziga xosligini saqlashga, 
oʻzining«Men»ini roʻyobga chiqarishga imkon beradigan metodlarni qoʻllashga 
harakat qiladi. 
6. 
Tarbiyaviy 
shart-sharoitlar. 
Unga 
moddiy, 
psixofiziologik, 
sanitargigiyenikdan tashqari sinfda yuzaga keladigan munosabatlar: jamoadagi 
iqlim, pedagogik rahbarlik usuli va boshqalar tegishlidir. Ma’lumki, mavhum 
shartsharoitlar boʻlmaydi, ular hamisha aniq. Ularning birlashuvi aniq holatlarda 
koʻrinadi. Tarbiya amalga oshadigan sharoit pedagogik vaziyatlar deb ataladi. 
7. Tarbiya vositalari. Tarbiya metodlari tarbiya jarayonining tarkibiy qismi 
sifatida yuzaga chiqadigan tarbiya vositalaridan tashkil topadi. Metodlar ular bilan 
mustahkam bogʻlangan va birgalikda qoʻllaniladigan boshqa tarbiya vositalari ham 
mavjud. Masalan, metodlarni samarali qoʻllash uchun zaruriy yordam beruvchi 
koʻrgazmali qurollar, tasviriy san’at asarlari va musiqa san’ati, ommaviy axborot 
vositalari. 

---

8. Pedagogik malakani egallaganlik darajasi. Tarbiyachi odatda faqat oʻzi 
biladigan va qoʻllay oladigan metodlarni tanlab oladi. Koʻplab metodlar murakkab 
boʻlganligi bois, oʻqituvchidan koʻp kuch ishlatishni talab etadi. 
Bunday mas’uliyatdan boʻyin tovlaydigan pedagoglar ularsiz faoliyatni 
tashkil etishga harakat qiladi. Natija esa turli obrazli, xilma-xil maqsad, vazifa, 
shartsharoitlardan kelib chiqib metodlardan foydalanishga qaraganda past 
samaraga ega boʻladi. 
9. Tarbiya vaqti. Qachonki, vaqt kam, maqsad esa katta boʻlsa, «kuchli 
harakatga keltiradigan» metodlar qoʻllaniladi, qulay sharoitlarda esa, tarbiyaning 
«oddiy» metodlaridan foydalaniladi. Tarbiyani «kuchli harakatga keltiradigan» va
«oddiy» metodlarga boʻlinishi shartli: birinchisi tanbeh berish va majbur qilish 
bilan, ikkinchisi nasihat qilish va doimiy oʻrgatish bilan bogʻliq. 
10. Kutiladigan natija. Metodni tanlayotganda, tarbiyachida muvaffaqiyatga 
erishishga nisbatan ishonch boʻlishi kerakonsepsiya Buning uchun qoʻllanilayotgan 
metod qanday natijaga olib kelishini oldindan koʻra bilish kerak.