Инвестиция рентабеллиги индексини ҳисоблаш. Ушбу усул моҳиятан олдингисининг (1) давоми ҳисобланади. Келадиган соф самарадан фарқли равишда рентабеллик индекси нисбий кўрсаткич ҳисобланади: у ҳаражатлар бирламчи даромадлар даражасини ҳарактерлайди. Яъни қуйилмалар самарадорлиги – ушбу кўрсаткичлардан кўпроқ аҳамиятли. Ушбу лойиҳага инвестициялаштирилган ҳар бир сумдан фойда шунча юқори бўлади. Ана шу рентабеллик индекси мезони туфайли бир қатор алтернатив лойиҳалардан бирини танлашда жуда қулайдир.
Инвестиция ички фойда нормасини ҳисоблаш. Инвестиция ички фойда нормаси (ички даромадлилик, ички қопланиш) – дисконтлаш коэффициенти аҳамияти тушунилади. Режалаштирилган инвестиция самарадорлиги таҳлили чоғида одатда ички фойда нормалари ҳисобининг маъноси қўйидагилардан иборат бўлади. Инвестиция ички фойда нормаси лойиҳани кутилаётган даромадлилигини кўрсатишади ва йўл қўйиладиган ҳаражатлар нисбатан даражасини билдиради. У ушбу лойиҳа билан уйғунлашган бўлиши мумкин. Мисол учун, агар лойиҳа тўлиқ тижорат банки ссудаси ҳисобига молиялаштириладиган бўлса, унда инвестиция ички фойда нормасининг аҳамияти йўл қўйиладиган ставка даражаси юқори чегарасини кўрсатади, яъни унинг ошиб кетиши лойиҳани зарарли қилади.
ИНВЕСТИЦИОН ЛОЙИҲАЛАРНИ БАҲОЛАШ МЕЗОНЛАРИ ВА УСУЛЛАРИ.
Инвестицияни қоплаш муддатини аниқлаш. Ушбу усул жаҳон таҳлил- ҳисоб амалиётида кенг тарқалган ва энг соддаларидан бири ҳисобланади. У пул тушумларини вақтинчалик тартибга солишни кўзда тутмайди. Инвестицияни қоплаш муддатини ҳисоблаш алгоритми инвестициядан прогноз қилинган даромадларни бир текис тақсимлашга боғлиқ. Агар даромад йиллар бўйича бир текис тақсимланган бўлса, унда қоплаш муддати бир вақтнинг ўзидаги ҳаражатларни уларга боғлиқ йиллик даромадлар катталигига бўлиш орқали ҳисобланади.
Инвестиция самарадорлиги коэффициентини ҳисоблаш. Ушбу усул икки ҳарактерли қиррага эга: биринчидан, у даромад кўрсаткичларини дисконтлашни кўзда тутмайди; иккинчидан, даромад соф фойда кўрсаткичи (бюджетга фойдадан минус ажратма) билан ҳарактерланади. Ҳисоблаш алгоритми мутлақо оддийдир. Бу кўрсаткични амалда кенг қўллашни белгилаб беради. Инвестиция самарадорлиги коэффициенти, шунингдек фойдани ҳисоблаш нормаси деб аталади. Ўртача катталиги (коэффицент фоизларда олинади) га тақсимлаш орқали ҳисобланади.
Do'stlaringiz bilan baham: |