1-mаvzu: xulq-аtvоr iqtisоdiyoti nаzаriyasining shаkllаnishi

Axborot kaskadlarining iste'molchi xatti-harakatlariga ta'siri

Iste'molchining o'zaro ta'siri sohasida Internetning rivojlanishi bilan og'zaki radio (sarafan radio), podaning xatti-harakati, axborot kaskadlari kabi hodisalarni shakllantirish tendentsiyalari kuchaymoqda va tarmoq tashqi ta'siri kengaymoqda. Og'zaki radio (sarafan radiosi) har doim iste'molchilarning xarid qilish qarorlarida muhim rol o'ynagan va eng ta'sirli axborot resurslaridan biri hisoblanadi. Biroq, uning samaradorligi ijtimoiy aloqalar doirasi bilan cheklangan va vaqt o'tishi bilan va sub’yektlarning bir-biridan o'sib borayotgan masofasi tufayli pasayish tendentsiyasiga ega. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va onlayn elektron ijtimoiy tarmoqlarning rivojlanishi bilan axborot butun tarmoq hamjamiyatiga va yuqori tezlikda namayon bo'ladi. Onlayn radio iste'molchi qarorlarini qabul qilishda tobora muhim rol o'ynay boshladi.
Tadqiqotchilar ma'lumot almashish savdo hajmining oshishiga olib kelishini aniqladilar, bu esa axborot almashinuvini yanada faollashtiradi, ya'ni bu jarayonlar bir-birini mustahkamlaydi. Shunday qilib, tarmoq tashqi ta'siri ijtimoiy, iqtisodiy va tijorat ta'siriga ega. Ijtimoiy tarmoqlar va multimedia saytlarining jadal o'sishi iste'molchilarning xatti-harakatlariga sezilarli ta'sir ko'rsatdi. Agar dastlabki
bosqichda ular asosan yoshlar tomonidan ishlatilgan bo'lsa, zamonaviy sharoitda ommaviy iste'molchilar uchun ularsiz amal qilish qiyin bo`lib qoldi. Ijtimoiy tarmoqlar milliy va mintaqaviy chegaralardan tashqariga chiqadigan global hodisaga aylanmoqda.
Axborot texnologiyalari podaning xatti-harakatlarini kuchaytirishi va yaxshilashi mumkin. Poda xulq-atvori fenomeni shuni anglatadiki, iste'molchining tanlovi to'g'risida qaror qabul qilish jarayoniga boshqa shaxslarning qarorlari sezilarli darajada ta'sir qiladi. Paydo bo`lish sabablari qaror qabul qilishda ma'lumot assimetriyasi bilan ham, ma'lum bir guruhga a'zolikning jozibadorligi (yoki majburiyat, masalan, bitta oilada), avtoritar rahbarning fikriga odatda tinglananishligi mavjudligi bilan bog'liq. Poda xulq-atvorining namoyon bo'lishining eng namayon shakllari axborot kaskadlari xisoblanadi.
Axborot kaskadlari nazariyasiga ko'ra, o'tmishdoshlarning harakatlarini o'rgangandan so'ng, shaxsning optimal xatti-harakati o'z ixtiyoridagi ma'lumotlarni hisobga olmasdan, boshqa birovning xatti-harakatlarini nusxalashdir.