- Shaxs manfaatlarini ko‘zlab, tovarlar (xizmatlar), mulkiy huquqlar haqini to‘lash, mol-mulkni tekinga topshirish, xizmatlar haqini to‘lash moddiy naf tarzidagi daromadlar toifasiga kiradi. Shuningdek ba’zi adabiyotlarda moddiy naf tarzidagi daromadlarga quyidagicha ta’rif berib o‘tiladi. Moddiy naf tarzidagi daromad - bu bajarilgan ishlar, xizmatlar va boshqalar uchun mehnatga haq to‘lash bilan bog‘liq bo‘lmagan daromadlar toifasi. Moddiy naf tarzidagi daromad oluvchi ham korxona xodimlari, ham boshqa jismoniy shaxslar bo‘lishi mumkin. Moddiy naf tarzidagi daromadlarning manbai yuridik shaxs hisoblanadi.
- Quyidagilar jami daromadga kiradi:
- 1) mehnatga haq to‘lash tarzidagi daromadlar;
- 2) mulkiy daromadlar;
- 3) moddiy naf tarzidagi daromadlar;
- 4) boshqa daromadlar.
- Soliq to‘lovchi yuridik shaxsdan tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) olganida,
- ularning qiymati ushbu tovarlar (ishlar, xizmatlar)ning sotib olish bahosi yoki tannarxidan kelib chiqqan holda aniqlanadi.
- Jismoniy shaxs yuridik shaxsdan aksiz to‘lanadigan tovarlarni yoki qo‘shilgan qiymat solig‘i solinadigan tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) olgan taqdirda, bunday tovarlar (ishlar, xizmatlar) tannarxida aksiz solig‘i va qo‘shilgan qiymat solig‘ining tegishli summasi hisobga olinadi).
- Korxona tomonidan jismoniy shaxsga moddiy naf ko‘rinishida to‘lanadigan
- daromadlar jismoniy shaxslarning daromad solig‘iga tortiladi.
- Shu bilan birga, u bilan mehnat munosabatlarida bo‘lmagan jismoniy shaxsga moddiy naf tarzidagi daromad to‘layotgan korxona jismoniy shaxsning yozma arizasiga ko‘ra jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ini ushlab turmaslik huquqiga ega.
- Ya’ni, uni tashkilot – daromad manbai hisob-kitob qiladi va byudjetga o‘tkazib beradi. Bu qoida moddiy naf tarzidagi daromadlarga nisbatan amal qiladi, lekin har doim ham emas.
- Agar korxona o‘zining xodimiga moddiy naf tarzidagi daromadni to‘lasa, u holda jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ini ushlab qolishga majbur. Maxsulot tovar, xizmat, jarimalar – ushbu summani qoplab berish talabi qo‘yilmaydi yoki qarzlaridan voz kechiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
