1. Metrologiya boyınsha tiykarġı atama hám túsinikler

13.Sertifikatlastırıw sxemaları

#14.Standart proektin islep shıġıw
Óz RST 1. 1-92 “Ózbekstan Respublikasınıń standartlastırıw mámleket sisteması. Ózbekstan Respublikasınıń standartın islep shıǵıw, kelisip alıw, tastıyıqlaw hám dizimnen ótkeriw tártibi” standartına qaray Ózbekstan Respublikası standartı (endigiden - standart dep júritiledi) standartlastırıw boyınsha texnikalıq komitetler (endigiden TQ), standartlastırıw boyınsha tayansh shólkemleri, ministrlikler, keńseler, awqamlar, konsernlar, mámleket, qospa kárxanalar, mákemeler hám shólkemler tárepinen islep shıǵıladı. Standartlardıń dúzilisi, mazmunı, aytılıwı hám rásmiylestiriliwi GOST 1. 5-85 ke muwapıq atqarıladı.
Standartlardı islep shıǵıw tártibi
Standarttı islep shıǵıwda shólkemlestirilgen-usılıy birlikke erisiw maqsetinde hám de standarttı islep shıǵıw basqıshları atqarılıwın baqlaw ushın 4 basqısh engiziledi.
1-basqısh - zárúrlik payda bolǵanda standarttı islep shıǵıwda texnikalıq tapsırma islep shıǵıladı hám tastıyıqlanadi;
2-basqısh - standart joybarın islep shıǵıw (birinshi redakciyası ) jáne onı pikikler alıw ushın jiberiw;
3-basqısh - pikir - oy-pikirler ústinde islew, standart joybarın (aqırǵı redakciyasın ) islep shıǵıw, kelisiw hám tastıyıqlawǵa usınıw ;
4-basqısh - standarttı tastıyıqlaw hám mámleket diziminen ótkeriw.
Standartlardı islep shıǵıw basqıshların bir-biri menen qosıp aparıwǵa jol qóyıladı.

#15.Metrologiya tarawında xalıqralıq elektrotexnikalıq komissiya (XEK) wazıypası
Elektrotexnika salasındaǵı xalıq aralıq sheriklik boyi’nsha jumıslar 1881 jıldan baslanǵan. Keyin 1906 jılı Londonda 13 mámleket wákilleriniń konferensiyasında arnawlı mekeme - xalıq aralıq elektrotexnika komissiyası dúziw tuwrali’ bir pikirge kelindi. Bul mekeme elektr mashinaları tarawı boyi’nsha atamalar hám parametrlerdi standartlastırıw máseleleri menen shug’i’llana basladı. MEK qaǵıydasi’na ko’re, bul shólkemniń maqsetleri elektrotexnika hám radiotexnika hám olarǵa qon’si’ tarmaqlardaǵı máseleler tarawlardaǵı standartlastırıw máselelerin sheshiw bolıp tabıladı. ISO hám MEK xızmetleri boyi’nsha parıq etedi, MEK elektrotexnika, elektronika, radiobaylani’s tarawları boyi’nsha shug’i’llansa, ISO bolsa qalǵan basqa hámme tarawlar boyi’nsha standartlastırıw menen shug’i’llanadi. Házirgi waqıtta 41 milliy sho’lkemler MEKtin’ ag’zalari’ esaplanadı. Bul mámleketlerde Jer shari’nin’ 80% xalqı jasap, 95% dúnyadaǵı islep shıǵarılıp atırǵan elektr quwatınıń paydalani’wshi’si’ esaplanadı. Bul tiykarınan sanaatı rawajlanǵan hám de rawajlanıp atırǵan mámleketler bolıp tabıladı. MEK ingliz, fransuz hám orıs tillerinde jumıs júrgizedi. MEKning Joqarı baslıq mekememesi MEK keńesi bolıp tabıladı, onda mámleketlerdiń hámme milliy sho’lkemleri usınıs etilgen. Ol jaǵdayda eń joqarı lawazım prezident boli’p, ol hár 3 jıl múddetine saylanadı. Bunnan tısqarı vitse-prezident, g’azinachi, bas xatker lawazımları da bar. MEK hár jılı bir ret keńesine ji’ynaladi’ hám iskerligi sheńberindegi máselelerdi sheshedi. 1972 jılǵa shekem MEK hám ISO lar tárepinen jaratılıp atırǵan hújjetler usınıs retinde iskerlik ko’rseter edi. 1972 jılı bolsa MEK, ISO lardi’n’ usınısları xalıq aralıq standartlarǵa aylandırılıwı haqqında qarar qabıllandı.