1. Mexanik dastgohlarni tarixiy rivojlanishi O`rta asrlarda mexanik dastgohlarning metallurgik tashkilotlardagi holati

2. O`rta asrlarda mexanik dastgohlarning metallurgik tashkilotlardagi holati

Metallurgiya sanoat sohasiga talluqli bo`lib, ishlab chiqarishning murakkab kategoriyasiga kiradi. Bunda ko`plab fiziko-kimyoviy o`zgarishlar sodir bo`ladi. Fizikaning va kimyoning asosiy qonunlarini bilmay faxrli darajada metallurgik jarayonlarni boshqarolmaydi va metallurgik ishlab chiqarishni yuksaltirolmaydi. Shuning uchun metallurgiya fizika hamda kimyo bilan uzviy bog’liqdir ayniqsa fizikaviy-kimyo bilan.

SNG davlatlarida rangli metallar bir necha yillar oldin paydo bo`lgan. Arxeologlar bir necha bor O`rtа Osiyoning Ural joyidan rudalar qoldiqlarini aniqlashgan. Ma`lumki, metall ishlab chiqarishni rivojlanishida revolyutsion o`rin egallaydi.

Qimmatbaho metallarga: oltin, kumush va tradiy kiradi. Platinaviy guruhlarga: ruteniy, rodiy, palladiy kiradi. Engil metallarga: osmiy, iridiy kiradi. Platina – og’ir metallar guruhiga kiradi.

O`rta Osiyo metallarni boyitish, turli xil tangalarni, taqimchoqlarni ishlab chiqishda etakchi o`rindа turadi. Qadimgi Sog’diyona va Baqtriya qabilalari madaniyatining yuqorililigi, metallarni kuydirish sir asoslarini bilishlari bilan ajralib turardi.Oltin Qadimdan Amudar'yo va Zarafshon daryolari oralig’ida keng tarqalgan bo`lgan. Zarafshon daryosi tarjima qilinganda "Zar sochuvchi-oltin taratuvchi" degan ma`nolarni anglatadi.

Oltin, kumush, mis va temir inson tomonidan aniqlangan birinchi metallardan biri hisoblanadi. Tosh davrining oxiriga kelib insoniyatni o`ziga chiroyli sariq rang, tabiatda mustaqil tarqalgan oltin jalb etgan. Beruniy bitiklarida shunday yozgan: "boshqa davlatlarda rudniklar yo`q, chunki ular tozza oltinni bera olmaydi, lekin qumlar ularni yo`llarini to`sishar. Qayerda oltin bo`lsa o`sha erda kumush xam yon mayon yuradi". Bu davrda O`rta Osiyoda ilm fan, hamda foydali qazilmalarni qayta ishlash texnologiyasi keng rivojlangan edi.