1-modul. Mashinasozlik bo’yicha mutaxassislarni tayyorlashda fanning o’rni va ahamiyati

MISOL.1. 
Mashinasozlik korxonasiga uch turdagi yangi kiritilyotgan uskunalar berildi, 
o‘zini oqlash vaqti
T
q
q 5 yil va normativ iqtisodiy samaradorlik koeffitsenti
E
n
q 1/T
n
q1/5q0,2 kapital xarajat. 
Variant qurilmalar kuydagi kapitalga ega K
ί
va tannarxi C
ί
bir yilda tayyor 
maxsulot uchun, so‘m. 
1-variant K
1
q100000; S
1
q120000 
2-variant K
2
q110000; S
2
q115000
3-variant K
3
q140000; S
3
q105000 
Yechish: 
Xarajat kamroq va maqsadga muvofiq variantni aniqlash uchun quyidagi 
tenglamadan foydalaniladi. 
3
ί yil.
qC
ί
QE
H
K
ί 
1-variant. Z
1
q120000 Q 0,2 • 100000 q 140000 ming, so`m. 
2-variant. Z
2
q115000 Q 0,2 • 110000 q 137000 ming, so`m. 
3-variant. Z
3
q105000 Q 0,2 • 140000 q 133000 ming, so`m. 
Shunday qilib keltirilgan xarajatlarda uchinchi variantdagi uskuna minimal 
xarajatga ega. 
Avtomatik va potok liniyalar qurilmalari uchun xarajatlarni aniqlash. 
Agregat dastgoxlardan tashkil topgan avtomatik liniyalar xarajatlari 
K
a
*S
a

M
a

N
a
bunda; S
a
-avtomatik liniyalar uchun xarajatlar; 
M
a
*0,08S
a
-buyurtmachi uchun avtomatik liniyalarni olib kelish va montajlari 
uchun xarajatlar; 
N
a
*(0,07¼0,17)S
a
-avtomatik liniyalarni tayyorlovchi korxona buyurtmachi 
korxonani joylashgan joyiga nisbatan liniyalarin jo‘natish xarajatlari. 
Potokli liniyalar qurilmalarini, aloxidagi dastgoxlariga ketgan xarajatlar. 
K
s
*(1,12¼1,14)(

S
a.s


S
u.s


S
t
) 
bunda; 

S
a.s
-tayyorlovchi zavod tomonidan berilgan ma’lumotlardan kelib 
chiqib agregatli va maxsus dastgoxlarni sotib olish uchun ketgan xarajat; 

S
u.s
-universal dastgoxlarini sotib olish uchun ketgan xarajatlar; 

---

10 

S
t
-transport va yukko‘tarish qurilmalariga ketgan xarajatlari, ulgurji 
narxidan; 
1,12¼1,14-transport, montaj va jixozlarni o‘rnatish xarajatlarini xisobga 
oluvchi koeffitsient.