1 Moylarni rafinatsiyalash va gidrogenizatsiyalash. Margarin va margarin mahsulotlari ishlab chiqarish

11-jadval
Oziqaviy salomas

Ko‘rsatkichlar	Salomas markasi
	1	2	3	4
Ter, ^0C	31-34	32-36	35-37	42-45
Qattiqligi, g/sm 15^0C da	160-320	160-320	500-700	Aniqlanmaydi
Qattiq triglitserid miqdori, 20^0C da	29-37	29-40	>45	Aniqlanmaydi
Yod soni, % J2	70-85	70-85	60-70	Aniqlanmaydi
Kislota soni, mg KON, ortiq emas	1,0	1,0	2,0	3,0
1 – margarin mahsulotini ishlab chiqarish uchun salomas, o‘simlik yog’‘larini gidrogenlab olinadi. 2 – margarin mahsulotini ishlab chiqarish uchun salomas, o‘simlik va mol yog’‘i aralashmasini gidrogenlab olinadi. 3 – qandolatchilik uchun salomas, paxta yog’‘ini gidrogenlab olinadi.
4 – qandolatchilik uchun salomas, palma yadrosi yog’‘ini gidrogenlab olinadi. 12-jadval Texnik salomas Ko‘rsatkichlar Salomas markazi 1 2 3 4 5-3 6 Yod soni, % J2, ortiq emas 65 65 65 55 17 1 Titr, ^0S 39-43 39-43 46-50 46-50 58 54 Kislota soni, mg KON, ortiq emas 3,5 Aniqlanmaydi 5 Aniqlanmaydi 6 3 Nikel miqdori, mg/kg, ortiq emas 20 60 20 60 20 20

1 – o‘simlik va mol-yog’‘laridan olingan salomas (atir sovun uchun)
2 – soapstokning distillangan yog’‘ kislotalaridan olingan salomas (atir sovun uchun)
3 – O‘simlik va mol yog’‘laridan olingan salomas (xo‘jalik sovuni uchun)
4 - soapstokning distillangan yog’‘ kislotalaridan olingan salomas (xo‘jalik sovuni uchun)
5,6 – o‘simlik va mol yog’‘laridan olingan salomas (stearin uc


MARGARIN ISHLAB CHIQARISH VA RESEPTURA TUZISH.
Margarin sariyog’‘ga o‘xshash yog’‘ sifatida 1869 yilda fransuz kimyog’ari Mej-Mure tomonidan ishlab chiqarilgan. U eritilgan mol yog’‘ining tez eriydigan qismini sigir oshqozonidagi zardob yordamida emulsiyalashni taklif etdi. Hosil bo‘lgan aralashmani yaxna suvda sovutilganda yarim qattiq, och sariq rangli yaltiroq donachalar hosil bo‘ldi. Mej-Mure ularni margarin deb atadi, bu (margjaret – fransuzcha – marvarid) marvarid ma’nosini bildiradi.
Margarin – bu mayda zarrachali emulsiya bo‘lib, uning tarkibiga: yog’‘lar, sut, tuz, shakar, vitaminlar, fosfatidlar, emulgator va boshqalar kiradi.
Birinchi margarin zavodlari MDHda 1930 yilda Moskva va Sankt-Peterburgda ishga tushirilgan. Hozirgi vaqtda MDHda 38ta zavod faoliyat ko‘rsatmoqda va yiliga 1 mln. 400 ming tonnadan ko‘p margarin mahsulotlari ishlab chiqarilmoqda, Respublikamizda Toshkent yog’‘-moy kombinatida qattiq va yumshoq margarin tayyorlanmoqda.
Moylarning oziqa qiymati ularning energetik qiymati va fiziologik ta’siri orqali aniqlanadi. Margarin kishi organizmiga singishi jihatidan sut yog’‘idan past emas va energetik qiymati jihatidan esa undan yuqori turadi. Buni quyidagi 13-jadvaldan ko‘rish mumkin.