1 –Mustaqil ishi Mavzu: Yetti sathli osi modeli Fan: Tarmoq xavfsizligi Bajardi : Jurayev Begzod Tekshirdi : Qilichov d samarqand-2022

Matnli axborotni kodlash va dekodlash

Klaviatura tugmachasini bosganingizda kompyuter kompyuterdagi belgilarning ichki ko'rinishini kod jadvalida topish mumkin bo'lgan ikkilik raqam shaklida signal oladi. Dunyoda standart ASCII jadvali.
Biroq, bunday kodlash va kodni aniqlash nimani anglatishi etarli emas, shuning uchun ham ma'lumotlar kompyuterda qanday ishlashini tushunish kerak. Misol uchun, ikkilik kodning bitta belgi saqlanishi uchun elektron kompyuter 1 baytni, ya'ni 8 bitni ajratadi. Bu hujayra faqat ikki qiymatdan foydalanishi mumkin: 0 va 1. Bir bayt sizga 256 turli belgilarni shifrlash imkonini beradi, chunki bu qancha kombinatsiyani amalga oshirish mumkin. Ushbu kombinatsiyalar ASCII jadvalining asosiy qismidir. Masalan, S harfi 01010011 sifatida kodlanadi. Klaviaturadan bosganingizda, ma'lumotlar shifrlangan va dekodlangan, va biz ekranda kutilgan natijani qo'lga kiritamiz.

• 
  

• yo'naltirishni so'rash

  
  

Tarmoq sathi.
Bu sath ilovalarga yoki stekning yuqori sathlariga ma’lumotlarni kerakli darajada ishonchlilik bilan uzatishni ta’minlab beradi. Transport sathi tomonidan xizmat ko‘rsatishning besh xil sinfi mavjud:

1.Tezkorlik.

2.Uzilgan aloqani tiklash imkoniyati.
3.Bir-nechta har-xil amaliy protokollarni umumiy transport protokoli orqali bog‘lab, ularni ishlashini ta’minlab berish vositalari. Bu xuddi temir yo‘l transportida har-xil yuklar ortilgan vagonlprni bir poyezdga birlashtirib manzilga yetkazib berishga o‘xshaydi.
4.Ma’lumotlarni uzatishda yuzaga keladigan xatoliklarni tuzatishni ta’minlash.
5.Ma’lumotlarni uzatishda yuzaga keladigan xolatlar – ma’lumotlarni yo‘l davomida o‘chib ketishi, yo‘qolib qolishi va bir xil paketlarni bir necha marta uzatilishi kabi xatoliklarni tuzatishni ta’minlash.



Dastur sathi.
Dastur – buyruqlarning tartiblangan kеtma-kеtligidir. Kompyutеr uchun tuzilgan har dastur vazifasi – apparat vositalarni boshqarishdir. Birinchi qarashda dasturning qurilmalar bilan xеch qanday bog’liqligi yo’qdеk ko’rinadi, ya'ni masalan, dastur kiritish qurilmaridan ma'lumot kiritishni va chiqarish qurilmalariga ham ma'lumot chiqarishni talab hilmasa ham, baribir uning ishi kompyutеrning apparat qurilmalarini boshqarishga asoslangan.
Kompyutеrda, dasturiy va apparat ta'minot, doimo uzilmas aloqada va uzluksiz bog’lanishda ishlaydi. Biz bu ikki katеgoriyani alohida ko’rib chiqayotganimizga qaramasdan, ular orasida dialеktik aloqa mavjudligi va ularni alohida ko’rib chiqish shartli ekanlgini esdan chiqarmaslik kеrak.
Kompyutеrlar va hisoblash tizimlarining dasturiy ta'minoti tuzilishini dasturiy konfiguratsiya dеb ham ataladi. Dasturlar orasida xuddi kompyutеrning fizik qismlari orasidagi kabi o’zaro aloqa mavjud. Aksariyat ko’pgina dasturlar, quyiroq darajadagi boshqa dasturlarga tayanib ishlaydi. Bunday bog’lanish dasturlararo intеrfеys dеyiladi. Bunday intеrfеys (muloqot) ning mavjudligi tеxnik shartlar va o’zaro aloqa qoidalariga asoslangan bo’lsa ham, amalda u dasturiy ta'minotni o’zaro aloqada bo’lgan bir nеchta sathlar (daraja)larga taqsimlash bilan ta'minlanadi. Dastur ta'minoti sathlari piramida tuzilishiga egadir. har bir kеyingi sath oldingi sathlar dasturiy ta'minotiga tayanadi. Bunday ajratish, hisoblash tizimining dasturlarni o’rnatishdan boshlab, to amalda ekspluatatsiya qilish va tеxnik xizmat ko’rsatishgacha bo’lgan ish faoliyatining hamma bosqichlari uchun qulaydir. Shunga alohida etibor bеrish kеrakki, har bir yuqoridagi sath butun tizimning funktsionalligini oshiradi. Masalan, asos dasturiy ta'minoti sathiga ega bo’lgan hisoblash tizimi ko’p funktsiyalarni bajara olmaydi, ammo u tizimli dasturiy ta'minotni o’rnatishga imkon bеradi, ya'ni sharoit yaratadi.