1. Oila tizim sifatida. Bouen oilaviy tizimlari va Minuxin tarkibiy terapiya yondashuvi

1-mavzu. Oila tizim sifatida. Bouen oilaviy tizimlari va Minuxin tarkibiy terapiya yondashuvi.
Reja
1.Oila tizim sifatida.
2. Bouen oilaviy tizimlari va Minuxin tarkibiy terapiya yondashuvi.
3.Minuxin tarkibiy terapiya yondashuvi


1.Oila tizim sifatida.
Birinchi marta tizim tushunchasi biologiyada paydo bo’ldi. Nemis biologi Lyudvig fon Bertalanfi tizimni “o’zaro ta’sir qiluvchi elementlar majmuasi” deb ta’riflagan.
“Tizim” so’zi yunoncha (sistemos - qismlardan tashkil topgan, birlashgan).
Oila ijtimoiy tizimdir, bu ma’lum bir yaxlit ta’lim bo’lib, uning asosiy elementlari odamlar, ularning meyorlari va aloqalari. Tizim o’z elementlarining sifatlari yig’indisiga tushirib bo’lmaydigan yangi sifatni shakllantiradi. Ijtimoiy tizimlar biologik yoki texnik tizimlarga qaraganda murakkabroqdir, chunki tizimning asosiy elementi bo’lgan odamda xatti-harakatlarning keng doirasi mavjud. Shuning uchun har bir oila tizimi o’ziga xosdir.
Oila tizimning asosiy xususiyatlari:
Tizim qismlardan iborat.
Oilada bunday a’zolar oila a’zolaridir. Yadro, yadro, oilada bular ota-onalar va bolalardir. Katta oilada bular bir-biri bilan qon yoki nikoh bilan bog’liq bo’lgan bir qancha avlodlarning shaxslaridir. Yadro oilada, agar barcha tarkibiy qismlar mavjud bo’lsa, unda to’liq oila haqida gapiriladi. Ota-onadan biriga ega bo’lgan oila tuzilish jihatidan to’liq emas deb ataladi. Har bir oila a’zosi oila tizimning bir qismidir.
Asosiy komponent
Oilada asosiy komponent er-xotin, ona va ota va ularning munosabatlaridir. O’z navbatida, ularning munosabatlarining sifati ularning shaxsiyatining yetukligi va yaxlitligi darajasiga bog’liq. Ota-ona munosabatlari butun tizimda hukmronlik qiladi.
Rollar
Oila a’zolarining o’zaro ta’siri taqsimlangan, aniqrog’i tanlangan rollarga muvofiq amalga oshiriladi. Bu ona, ota, turmush o’rtog’i, bolalar va boshqalarning rollari.
Rollar tasodifiy emas, balki oilaning ehtiyojlariga mos ravishda tanlanadi. Oila tizimining asosiy ehtiyoji – o’zini o’zi saqlash, muvozanatli yashash, oilaviy tarbiya.
Munosabatlar
Tizim qismlarining yoki oila a’zolarining o’zaro ta’siri qat’iy qoidalarga muvofiq amalga oshiriladi. Qoidalar ochiq yoki yashirin bo’lishi mumkin. Qoidalar oila a’zolarining o’zaro munosabatlarini belgilaydi.
Agar kishi oilaga tizim sifatida yangicha qarashni qabul qilsa, unda faqat “kasal” oila a’zosini davolashga hojat qolmaydi. Va umuman oila tizimidagi ijobiy o'zgarishlar vazifasi paydo bo'ladi. Yangi ma'lumotlar shunday ishlaydi, ijobiy fikr shunday ishlaydi.
Oila tizimining qoidalari. Qoidalar oilaviy hayotning barcha jabhalarini belgilaydi. Ular oilaning xo’jalik faoliyatini, moliyani, tadbirlarni nishonlash, oilaning jamiyatdagi muloqotni, ta`lim, kasb tanlash, salomatlik va kasalliklarga munosabatni, bolalarni tarbiyalashni tartibga soladi.
Har bir qoida uchta jihatni o’z ichiga oladi: munosabat, xatti-harakatlar va muloqot.
Oila tizimning ehtiyojlari. Oila tizimining ham moddiy, ham ma’naviy ehtiyojlari bor. Moddiy ehtiyojlar: xavfsizlik, oziq-ovqat, uy joy va boshqalar.
Ma’naviy ehtiyojlar: qadr-qimmat, yaqinlik va mehr, mas’uliyat.