32. Kompyuter va tarmoq xavfsizligi.
Kompyuter xavfsizligi, kiberxavfsizlik yoki axborot texnologiyalari xavfsizligi (IT xavfsizligi) - bu kompyuter tizimlari va tarmoqlarini ma'lumotlarni oshkor qilish, o'g'irlash yoki ularning apparat, dasturiy ta'minot yoki elektron ma'lumotlariga zarar etkazish, shuningdek, buzilishdan himoya qilish.
Tarmoq xavfsizligi - bu asosiy tarmoq infratuzilmasini ruxsatsiz kirish, noto'g'ri foydalanish yoki o'g'irlikdan himoya qilish. Bu qurilmalar, ilovalar, foydalanuvchilar va ilovalarning xavfsiz ishlashi uchun xavfsiz infratuzilmani yaratishni o'z ichiga oladi.
33. Operatsion tizim himoyasini ta’minlashda tarmoqlararo ekranning o’rni.
Hisoblashda tarmoqlararo ekran oldindan belgilangan xavfsizlik qoidalari asosida kiruvchi va chiquvchi tarmoq trafigini kuzatuvchi va nazorat qiluvchi tarmoq xavfsizlik tizimidir. Tarmoqlararo ekran odatda ishonchli tarmoq va ishonchsiz tarmoq, masalan, Internet o'rtasida to'siq o'rnatadi.
Tarmoqlararo ekran
l Kompyuter xavfsizligini ta’minlash uchun lokal tarmoq ichidagi barcha resursni ruxsatsiz foydalanishdan himoyalash lozim.
l Eng keng foydalaniladigan himoya vositalaridan Internet bilan ichki tarmoq ulanadigan joylarda foydalanish lozim.
l Boshqa turdagi muammolarni yechishda foydalanilaniladigan xavfsizlik vositalaridan foydalanish lozim.
34. Ma’lumotlarni konfidensialligi, butunligi va foydalanuvchanligi.
Xavfsiz axborot tizimi
Shunday qilib, xavfsiz tizim ta’rifga ko’ra konfidensiallik, foydalanuvchanlik va butunlilik xususiyatlariga ega bo’ladi.
•Konfidensiallik — maxfiy ma’lumotlar faqatgina ruxsatga ega foydalanuvchilarga ochiq bo’lishini kafolatidir (avtorizatsiyadan o’tgan foydalanuvchilarga).
•Foydalanuvchanlik — avtorizatsiyadan o’tgan foydalanuvchilar har doim ma’lumotlarni olish uchun ochiq bo’lishini kafolatidir.
•Butunlilik — avtorizatsiyadan o’tmagan foydalanuvchilarga qandaydir tarzda o’zgartirish, modifikatsiyalash, yo’q qilish yoki yaratishga taqiqni ta’minlovchi ma’lumotlarni to’g’ri qiymatini saqlanganligini kafolatidir.
•Buzg’unchining maqsadi axborot xavfsizligini tashkil etuvchilarini buzish bo’lishi mumkin – foydalanuvchanlik, butunlilik yoki konfidensiallik .
•Xavfszilikka talablar quyidagilarga bog’liq tarzda o’zgarishi mumkin:
Tizim;
Foydalaniladigan ma’lumotlar xarakteriga;
Ehtimoliy tahdidlar toifasi.
Do'stlaringiz bilan baham: |