1. osi pog‘onalarning o‘zaro ishlashi jarayonlari va xizmatlari

2. TCP/IPprotokollar steki haqida umumiy tushuncha.
TCP/IP-bu dunyodagi eng ko'p ishlatiladigan xususiy bo'lmagan protokollar

to'plami, chunki u har xil turdagi tarmoqlarda turli xil apparat va dasturiy ta'minot

platiormalaridan foydalanadigan kompyuterlar bilan aloqa o'rnatishga imkon beradi. Protokollar LAN va WAN tarmoqlarida bir xil darajada yaxshi ishlaydi. TCP/IP-bu ikkita eng mashhur va eng muhim protokollar-Transmission Control Protocol (TCP) va Inter-net Protocol (IP) nomi bilan atalgan protokollar to'plami. Nisbatan past darajadagi

protokollar bilan bir qatorda, TCP/IP bir nechta yuqori darajali protokollarni o'z ichiga

oladi, ular elektron pochta, terminal emulyatsiyasi va fayllarni uza

tish kabi keng tarqal-gan dasturlarni osonlashtiradi. Ko'rib turganimizdek, bugungi kunda ishlatiladigan Internet protokollari dastlab 1960 -yillarda boshlangan ARPANET tadqiqot loyihasi

doirasida ishlab chiqilgan va biz Internet deb ataydigan global tarmoqlar tarmog'ining paydo bo'lishiga olib keldi. Har bir Internet -protokoli, keyingi o'zgartirishlar bilan birga, sharhlar so'rovi (RFC) deb nomlanuvchi hujjatda tasvirlangan.

3.TCP/IP pog‘onasi, vazifalari, qo‘llaniladigan asosiy protokollari.
TCP/IP protokoli to'plamini TCP/IP -ni OSI mos yozuvlar modeli kabi boshqa qatlamli modellar bilan taqqoslash imkonini beradigan qatlamli protokollar to'plami sifatida modellashtirish mumkin. TCP/IP modeli to'rt qatlamdan iborat. Pastdan tepaga - bu quyida ko'rsatilgan havola qatlami, Internet qatlami, transport qatlami va dastur qatlami.


TCP/IP qatlamlari va protokollar to'plami

Aloqa qatlami qaysidir ma'noda aniqlanmagan, chunki u deyarli har qanday past darajali tarmoq texnologiyasidan iborat bo'lishi mumkin, jumladan Ethernet, X.25,

Point-to-Point Protocol (PPP) yoki ma'lum bir tarmoqda yoki pastki tarmoq havolasi. Aloqa qatlami taxminan OSI 7-qatlamli mos yozuvlar modelining ma'lumotlar va jismoniy qatlamlariga tenglashadi va asosiy tarmoq uskunalari bilan interfeysni ta'min-laydi.

Internet tarmog'i xabarlar manzilga etkazilishini ta'minlaydigan manzil va yo'nalt-

irish funktsiyalarini ta'minlaydi. Internet protokoli (IP) bu qatlamning eng muhim pro-tokoli. Bu ulanishsiz, ishonchsiz protokol bo'lib, u oqimni boshqarishni yoki xatolarni tuzatishni ta'minlamaydi va ma'lumotlar jadvallarini (IP-paketlar ko'rinishida) eng

yaxshi harakat asosida etkazib berishga harakat qiladi. Routerlar deb nomlangan tarmoq

qurilmalari IP -paketda ko'rsatilgan manzil IP -manziliga binoan kiruvchi ma'lumotlar

diagrammalarini uzatadi. Internet qatlami OSI modelining tarmoq sathiga ozmi -ko'pmi

mos keladi. Ushbu darajadagi boshqa protokollarga Internetni boshqarish xabarlar

protokoli (ICMP) va Internet guruhlarini boshqarish protokoli (IGMP) kiradi.

Tashish qatlami ma'lumotlarni uzluksiz uzatishni nazorat qiladi va bir vaqtning

o'zida bir qator ma'lumotlar oqimlarini boshqarishi mumkin. Asosiy transport sathi

protokoli-uzatish nazorati protokoli (TCP) bo'lib, u ishonchli, ulanishga yo'naltirilgan

xizmatni ta'minlaydi. Foydalanuvchi ma'lumotlari protokoli (UDP) ishonchsiz, ulanishsiz

xizmatni taqdim etadi (etkazib berish kafolatlanmaydi, lekin UDP tezligi ishonchliligidan

muhimroq bo'lgan ilovalar uchun foydalidir). Transport qatlami taxminan OSI modeli-

dagi nomiga mos keladi.

Ilova sathining protokoli ma'lum bir dastur turiga xosdir (masalan, fayllarni uzat-

ish, elektron pochta, tarmoqni boshqarish va boshqalar) va ba'zida dasturning mijoz dasturida aks etadi, garchi u operatsion tizim dasturida ham qo'llanilishi mumkin. Ilova

sathi protokoli va transport qatlami protokoli o'rtasidagi interfeys port raqamlari va

rozetkalarga asoslanib aniqlanadi (bu haqda keyinroq). Ilova sathi OSI modelining dastur, taqdimot va sessiya qatlamlarining funksionalligini samarali birlashtiradi.

TCP/IP modelining har bir qatlami tarqavlgan dasturlar, ya'ni turli xil kompyuter-larda va ko'pincha turli tarmoqlarda ishlaydigan ilovalar o'rtasida ma'lumotlarni yubor-ishning ba'zi jihatlari bilan bog'liq bo'lgan muayyan muammolarni hal qiladi. Pastki

uchta qatlamning har biri uning ustidagi qatlamga xizmat ko'rsatadi, dastur sathi esa uning ustidagi foydalanuvchi ilovasi bilan uning osvtidagi muloqotga yo'nalvtirilgan qat-lamlar o'rtasida interfeysni ta'minlaydi. Dastlabki ma'lumotlar turli qatlamlar bo'ylab

harakatlanayotganda, u duch kelgan har bir protokol tomonidan yaravtilgan protokol ma'lumotlar birligi (PDU) ichiga o'raladi (yoki yopiladi). Ushbu protokol ma'lumotlar birligiga murojaat qilish uchun odatda ishlatiladigan nomlar har xil bo'ladi. Masalan, Internet sathida ular paketlar yoki datagramlar deb ataladi. Bog'lanish qatlamida ular

ko'pincha ramkalar deb ataladi.

Quyidagi diagramma har bir qatlamda ishlaydigan protokollar orqali ketma -ket sarlavhalar qo'shilishini ko'rsatadi. Ilovadan olingan ma'lumotlar tegishli sarlavha

ma'lumotlarini qo'shib, protokol ma'lumotlar birligi (PDU) ichidagi ma'lumotlarni qamrab oladigan tegishli dastur sathining protokoliga o'tkaziladi. Keyin butun PDU transport qatlami protokoliga o'tkaziladi va shu erda ham xuddi shunday jarayondan o'tadi. Bu kapsülasyon Internet qatlami va havola qatlami uchun takrorlanadi. Aloqa qatlami tomonidan qurilgan ramka, keyinchalik, sayohatning birinchi bosqichida (masalan, tarmoq kommutatori yoki yo'riqchiga) bitli oqim sifatida ba'zi bir jismoniy uzatish vositasi orqali yuboriladi.