1. O'zbekiston ta’lim tizimida Media savodxonlik va axborot madaniyati
Download 1.95 Mb. Pdf ko'rish
|
media
1 MEDIA 1.O'zbekiston ta’lim tizimida Media savodxonlik va axborot madaniyati. Media va axborot savodxonligi – bu ijodiy faoliyatida barcha zarur vostalardan foydalangan holda axborot va media mahsulotlaridan samarali olish, tahlil qilish tanqidiy baholash, talqin qilish, foydalanish,yaratish va tarqatish imkonini beradigan bilim, ko`nikma, munosabat , malakal va amaliyotlar majmuidir. Bugungi kunda dunyo ommaviy axborot vostalarida axborotni tanlash va to`g`ri baholash qobilyati dolzarb bo`lib qolmoqda. Media savodxonligi, media ta`limi, media madaniyat, soxta va tashviqot axborotlariga qarshilik ko`rsatish – bu kalit so`zlarning barcasi ikki kunlik seminar trennig mohiyatini aks ettiradi. “O`zbekiston ta`lim tizimiga media savodxonlik nima va ini maktabda qnday o`qitiish kerak?” mavzusidagi ushbu seminar trennig O`zbekiston Zamonaviy jurnalistikani rivojlantirish markazi, DW Akademiyasi va Germaniya tomoni hamkorligida tashkil etildi. Trennig jarayonida ishtirokchilar o`z tajrbalari bilan fikr almashib, “Adolat tili”, content, Vebler sxemasi kabi yangiliklarga, turli ma`lumot, usul va metodikalarga ega bo`lishdi. Xo`sh media savodxonlik nima? Nega bugun uning ahamiyati tobora ortib bormoqda? Axborot oqimining bir necha barobar tezlanishi , ijobiy ma`lumotlar bilan zaruratini qo`yadi. An`anaviy tarzda media savodxonlik shaxsning aabiy sarlarni tahlil eta olish va sifatli matnlarni yaratishdan iborat bo`lgan. Media savodxon inson o`ziga bu axborotni kim va nima maqsadda yaratgan? Ushbu xabar nima uchun zarur? Degan savolni bera olish va to`g`ri xulosa chiqarishi, unga nisbatan tanqidy yondashishi lozim. Mazkur savollar nafaqat siz oilangiz davrasida televizor ko`rayotgan, mashinada radio eshitayotgan yoki internetdagi xabarlarni ko`rayotgan paytda berilishi, balki har qanday axbortni qabuul qilayotgan va unga baho berayotganda ham kerak. Bugungi axboriy muhitni tushunishda media savodxonlik muhim ahamiyat kasb etadi. Xo`sh, media savodxonlik nima uchun kerak? -Huquqiy demokratik jamiyatimizning to`laqonli, faol fuqarosi sifatida amalga oshirilayotgan islohotlar mazmun- mohiyatini tushumish; -OAV orqali uzatilayotgan va qabul qilinayotgan kundalik axborotni saralash ko`nikmalarini shakllantirish; -insonning visual obrazlar ta`siri ostida ijobiy yoki salbiy tomonga o`zgartirishlarni tahlil eta olish va visual xabarlar ostida beriladigan ko`rinmas ma1lumotlarni “o`qiy olish”; -OAV orqali beriladian matn kommunikatsiyalar mohiyatini tahlil etish; Axborot qayerdan , kim tomonidan v anima maqsadlarda uzatilyapti, kimning manfaatlarini o`zida aks ettirayapti, degan savollarga javob topa olish zarurdir. Media savodxonlik tushunchasi borasida turli fikrlar mavjud bo`lib, AQSHning Jamiyat xususida xalqaro ensklopediyasida qayd etilishicha, “Media savodxonlik- inson jamiyatdagi fuqaro sifatidagi mas`uliyatini his qilgan holda faol savodli 2 zamonaviy median ijtimoiy-madaniy va siyosiy mazmunini tushuna olishi demakdir”. Media savodxonlikning maqsadi har bir medianing ustuvorliklari va kamchiliklarini tushungan holda ular tomonidan tarqatilayotgan axborotni saralay bilish va zarurini qabul qilish ko`nikmalarini shakllantirish bo`lsa, asosiy vazifasi insonlar tomonidan iste`mol qilinadigan har qanday axborotning manipulyativ kuchuni anglagan holda undan chegaralanishdir. SHuningdek, odamlarga OAV hamda fuqarolik juranlistik rolini tushunishga yordam berishidir. Fikrimizcha, media savodxonlik media ta`limining uzviy bog`liq qismidir. Shu bilan birgalikda uning ko`rinishlari ko`paymoqda. Bugungi kunda medianing tahlil etilishi natijasida tilimizga kirib kelayotgan tushunchalar, ya`ni media savodxonlik, media ta`lim, median o`rganish va boshqalar bir biri bilan bog`liq bo`lsada, media axborotni qabul qilish, saralash, tahlil etish , baholashda media savodxonlik tushunchasi bilan birgalikda media ta`lim, median o`rganish, media madaniyat tushunchalari ham qo`llanilyapti. Masalan:Media ta`lim -media o`quv dasturida integrallashgan, fanlar asosida o`rganilishi; -“mediamavzu”ni aniq bir fan doirasida tahlil etilishi; -uning shakli, texnologiyalari, axborotni uzatish usullarini o`rganishni; -media agentliklarini, ularning ijtimoiy, siyosiy va madaniy rolini o`rganilishni; -talabaning OAV bilan ishlashini ; -medianing til va san`at orqali auditoryaga ta`sirini o`rganadi. mediani nazariy jihatdan o`rganishni; -mediani qiyosiy jihatdan tahlil etishni; -uning konseptual tarkibini; -media matnni tahlil etish va uning yaratilish metodikasini; -ommaviy kommunikatsiyasi, kino san`ati va madaniyatshunoslik fanlarining o`zaro bog`liqligini; -OAVning ta`sirini o`rganadi. Media savodxonlik median o`rganish bo`lib, media ta`limning quyidagi natijalariga asoslanadi va o`z oldiga: -medianing shaxs va jamiyatga ta`sirini tushunish; -ommaviy kommunikatsiya jarayonini anglash ; Media matnlani tushunish va ularni tahlil etish; -media matnlarnii yaratish va ularni tahlil etish; -media matnlarni baholashga va ularni saralash vazifalrini qo`yadi. Bugungi kunda media, ya`ni ommaviy axborot vostalari, kino, teatr,san`tining turlari, madaniyat sarchashmalri, internet orqali uzatilayotgan har qanday ma`lumot insongagina o`zining ma`lum bir ta`sirini o`tkazib, uning dunyoqarashini o`zgartirish sabab bo`lmoqda. Yuqorida ,media tanqid va median o`rganishga bo`lgan intilishning asosiy maqsadi ham axborotning yaratilishi, uning tarqalish jarayonini tushunib yetish, tijorat, siyosiy, iqtisodiy, ma`naviy va madaniy 3 Download 1.95 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling