1. pirls – bu … Tadqiqot natijalari va tahlillar

PIRLS tadqiqotida o‘qish savodxonligi – jamiyat tomonidan talab qilinadigan 
va inson tomonidan qadrlanadigan yozma tilning shakllarini idrok etish va 
amaliyotda qo‘llay olish qobiliyatidir. 
O‘qish savodxonligining maqsadi badiiy tajriba orttirish va axborot olish va undan 
foydalanishdir.
Tushunish jarayoni quyidagicha tasniflanadi.
- Diqqatni jamlash va aniq ko‘rsatilgan ma’lumotlarni topish. 
- To‘g‘ridan to‘g‘ri xulosa chiqarish. 

---

- 
G‘oyalar va axborotni talqin qilish . 
- Kontent va matn elementlarini baholash va tanqid qilish. 
PIRLS dasturi 4-sinf o‘quvchilarining matnni o‘qib tushunish, jumladan, 
badiiy va axborot matnlardan foydala olish hamda topshiriqlarni bajara olish 
ko‘nikmalari haqida ma‘lumot olish imkonini beradi. 
Demak, o‘qish savodxonligida matnlar badiiy matnlar va axborot matnlariga 
bo‘linadi.
Badiiy matnlar asosiy mavzuga ega bo‘lib, u berilgan matndan tashqari o‘quvchi 
tomonidan umumlashtiriladi. 
Axborot matnlari o‘quv materiallardan olinmagan mavzuni yoritib berishi 
kerak. 
Xalqaro dastur natijalariga ko‘ra o‘quvchilarning matnni o‘qib tushunishlari 
oliy(625), yuqori(550), o‘rta(475) va quyi (400) darajalarda baholanadi. 

---

2016-yildagi natijalar shuni ko‘rsatdiki, ko‘plab ishtirokchi mamlakatlar 
o‘quvchilarining matnni tushunish darajalari o‘rta va yuqori ko‘rsatkichni namoyon
etdi. Taxminan, mazkur dasturda ishtirok etgan mamlakat o‘quvchilarining 96%i 
matnni tushunish bo‘yicha quyi darajani ko‘rsatgan bo‘lsa, shular orasidan 5 ta 
mamlakat eng past natijani qayd etgan. Faqat 10% o‘quvchilargina yuqori natijani 
ko‘rsatgan . ushbu natijaga erishgan o‘quvchilarning chorak qismidan ko‘prog‘i 
Possiya Federatsiyasi va Singapurlik o‘quvchilar ulushiga to‘g‘ri keladi. Yuqori 
darajaga erishgan o‘quvchilar - bu voqeliklar va murakkab muammolarni talqin qilish 
va baholay olish qobiliyatiga ega o‘quvchilar hisoblanadi. 2011-2016-yillarda 
qatnashgan 41 ta mamlakatning 5 yil davomidagi ko‘rsatkichlarida yuqoriga ko‘tarilish 
va pasayish kabi o‘zgarishlar kuzatildi. 2001 va 2016-yillar davomida 15 yillik 
ma’lumotlar sarhisob qilinganda unda qatnashgan 20 ta mamlakat natijalarida 
pasayishlardan ko‘ra ko‘proq o‘sish dinamikasini ko‘rish mumkin.

---