1. Psixologiyada shaxs fenomeni. Shaxsni izohlashdagi o‘ziga xosliklar

__________________________________________________________________ 
Bugungi kunda shaxsni baholashda asosiy yondashuvlar quyidagi tadqiqot 
metodlariga tayanadi:
O‘zi haqida hisob berish yoki ob’ektiv materiallar orqali baholash; 
− proektiv metodlar; 
− klinik intervyu;
− xulq-atvorni baholash vositalari; 
Shaxsni o‘rganish yoki qiyoslash: 

---

− Shaxsning tipi va qirrasi bir insonning boshqasidan farq qilish 
imkoniyatini beradi. 
− Nomotetik yondashuv- guruhdagi insonlarni bir-birini biror bir xususiyati 
yoki shaxslilik qirrasiga ko‘ra qiyosiy o‘rganish. 
− Ideografik yondashuv-bir insonni boshqa kishilar bilan qiyoslamasdan 
o‘rganish. 
Shaxs nazariyalarini ijobiy baholash mezonlari: 
− verifikatsiya- nazariyaning empirik jihatdan tekshirilganligi va uning 
tasdiqlanganligi. 
− kengqamrovli ekanligi - yaxshi nazariya boshqalari bilan bir xil sharoitda 
xulq-atvor fenomenlarini keng spektrda tushuntirishi. 
− tatbiqiy qimmatga egalik - nazariya, inson hayotiy imkoniyatlarini oshirish 
uchun amaliy istiqbollarni tavsiya etish. 
− nazariya bilan tadqiqot o‘rtasidagi o‘zaro aloqadorlik. 
Mustaqil ta’lim topshiriqlar 
1. 
Larri Xell, Deniel Zigler (T
eorii lichnosti) kitobi asosida “Shaxs 
psixologiyasida baholash va tadqiqotlar” mavzusi bo‘yicha konspekt tayyorlash 
(45-82 betlar). Konspektda quyidagilar aks ettirilsin. 
1.1. 
Anamnez metodi 
1.2. 
Korrelyasion metod 
1.3. 
Eksperimental metod 
1.4. 
Shaxsni baholash 
1.5. 
Baholash metodi tiplari 
Keys topshirig‘i 
“Kimning maktabi”. “Tashqi kuzg‘atuvchi” o‘z imkoniyati jihatidan 
cheklangan. U kommunikatsiya ishtirokchilari o‘rtasidagi belgilarni uzatishni 
kuzatishda cheklanishlari mumkin va namoyon bo‘lish chastotasiga qarab, ularning 
ehtimolligini xolis baholash mumkin. Erkin ifodalangan reaksiyani, muloqot 
ishtirokchilarining faoliyatida kuzatilish mumkin. Agar tayyor uskunalar bo‘lsa, u 
holda miya qutidagi o‘zgarishlarni ular yordamida baholashi mumkin, fiziologik 
jarayonlarning aniqlashga imkon bo‘ladi. Fikr, e’tiqod, xulosa, emotsiya inson 
qadrining chuqur qismi hisoblanadi. Ular kuzatilmaydi va tashqi kuzatish orqali 
ularni tilda izohlab bo‘lmaydi.».
Ushbu maktabni aniqlang (falsafiy va psixologik). Masalaning mohiyatida 
nima aks etganini tahlil qiling.
 

---