1. Qarım – qatnas hám sóz haqqında túsinik


Download 39.06 Kb.
bet3/4
Sana03.06.2024
Hajmi39.06 Kb.
#1841591
1   2   3   4
Bog'liq
Qarim-qatnas

Verbal qarım – qatnastı tómendegidey túrlerge ajıratıw múmkin: awızeki, jazba, monologiyalıq, poilogiyalıq, sırtqı, ishki, ekspressiv, impressiv, lakonik, epik (jayıq, roman, shıǵarmalar), affektiv.
Awızeki – sóylew verbal emes qarım – qatnastan keyin payda bolǵan. Ol óz ishine monologiyalıq, dialogiyalıq, polilogiyalıq, sırtqı, ishki, ekspressiv, impressiv, lakonik, affektiv qatnas túrlerin qamtıydı.
Monolog – bir adamnıń sóylewi
Dialog – eki yamasa bir neshe adamlardıń sóylesiwi
Polilogiya – adamlar arasındaǵı tartısıwlar
Sırtqı – basqalarǵa baǵdarlanǵan
Ishki – ózine baǵdarlanǵan.
Ekspressiv – xabarlardıń ishki qásiyetin, sırtqı sezim emociyalar menen tolıqtırılıwı, onıń tezligi.
Impressiv – ishki keshirmeler jeke pikirler menen baylanıslı jaǵdaydı júzege keltiriw, adamlardıń ishki seziniwleri.
Lakonik – til baylıq aforizmleri, naqıl – maqallar menen keltirip sóylewler.
Affekt – birden payda bolatuǵın, qısqa múddetli, ashıwlı bolıwı múmkin.
Paralingvistika – bul dawıs vokalizaciyası, dawıs sapası, onıń diapazonı, ton sisteması. Paralingvistika ekstralingvistikanı óz ishine aladı. Ekstralingvistika – bul sóylewdegi pauzalar jáne basqa da qosındılar. Mısalı: jóteliw, jılaw, kúliw, sóylesiw tempi.
Proksimika – qarım – qatnastıń keńislik hám waqıtlıq shólkemlesiwi normaları menen shuǵıllanıwshı psixologiyanıń ayrıqsha tarawı. Keńislik forması eki adam ushın, massalıq auditoriya, qarım – qatnas procesinde adamlar arasındaǵı múnásibet. Solay etip, individlerdiń bir – birine júzlesip jaylasıwı baylanıstıń payda bolıwına tásir etedi, sóylesiwshige dıqqattı bildiredi.
Vizual qatnas – bul kóz benen bolǵan kontakt. Házirgi waqıtta bunday izertlewler biraz keńirek – kóz háreketi menen kórsetiletuǵın belgiler. Bunday qatnas yuristlerdi jumısqa alıwda áhmiyetli mánige iye.
2. Qatnastıń interaktiv tárepi. Qarım – qatnastıń interaktiv tárepi birgeliktegi xızmetti shólkemlestiriw hám ámelge asırıwda individlerdiń bir – birine óz – ara tásir ótkeriwi. Qatnastıń interaktiv tárepi adamlardıń birgeliktegi jumıslardı shólkemlestiriwinde kórinedi. Bul is – háreketler boyınsha bilim – ideyalar menen bólisiwge erisilgen óz - ara túsinisiw hám birgeliktegi is – háreketi bolıp tabıladı. Psixologiyada barlıq múmkin bolǵan eki qarama – qarsı túrlerge bólinedi: 1. Kooperaciya – birgelikte islew: bunda birgeliktegi is – háreket etiw subektlerdiń toparlıq maqsetke erisiwde shólkemlestiriwge múmkinshilik beretuǵın birgeliktegi háreket. 2. Konkurenciya (konflikt) – birge háreket etiw subektlerdiń bir – birine qarma – qarsı baǵdarlanǵan maqsetler bolıp bunda qızıǵıwshılıqlar, poziciyalar, kózqaraslardıń soqlıǵısıwı júz beredi. Konflikt óz – ara baylanıslardıń negativ tipi sıpatında qaraladı. Hámmege málim sóylesip atırǵan adamlardıń biri sóyleydi, al ekinshisi tıńlaydı. Sáwbettiń nátiyjeliligi sonnan ibarat, eki táreptiń bir – birine qanshelli say ekenligi, bir – birin tolıqtırıwına baylanıslı.

Download 39.06 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling