1. savol kriptolllogiya

16 .Ma’lumotlarni fizik himoyalash.
IT mutaxasislar ma’lumotlarni saqlashda 2 ta asosiy muammoga duch keladilar. 1-ma’lumotlarni o’qishga yozishni tezligi pastligi bazida SSD disklarni tezliklarining yetishmasligi kuzatiladi.2-disklarning ishdan chiqishi natijasida ma’lumotlarning yo’qolishi ma’lumotlarni qayta tiklashni imkoni bo’lmaydi bu ikkita muammo RAID( redundant array of independent disks).
O’zaro bog’liq bo’lmagan disklarning orttirilgan massivi. Ma’lumotlarni saqlashni virtual texnologiyasi bo’lib, bir necha disklarni yagona mantiqiy elementlarga birlashtirish imkonini beradi. Raid massivlari o’qish, yozish tezligini oshirish uchun va disklarda yozuvlarni saqlashning kafolatlangan usulini taminlashda ishlatiladi.RAID termini 1987 yilda Kaliforniya universitetida paydo bo’lgan. Bunda bir nechta qattiq disklarni yig’ib massiv hosil qilingan. Dastlab RAID massivlari katta hajmli disklarni tezlikni oshirish maqsadida qo’llashgan so’ngra ma’lumotlarni qayta tiklashda ham qo’llashgan.
18.Дискларни ва файлларни шифрлаш
NTFS fayl tizimida foydalanuvchiga kerakli huquqlarni berish orqali fayllarni himoyalsh mumkin.Bunda quyidagi 5 ta ruxsatlarni berish mumkin:
1.Full control-to’liq imkoniyatli murojaat 2.Modify-o’zgartirish 3.Read&Execute-o’qish va bajarish
4.Read-o’qish 5.Write-yozish
NTFS-shifrlovchi fayl tizimidir-NTFS disklarida saqlanadigan fayllarni saqlash uchun qo’llaniladi.
1)Foydalanuvchilarning shifrlangan fayllargamurojatining osonligi.
2)Fizik darajada begona shaxslardan ruxsatsiz munosabatlarni ximoyalaydi
3)Mobil tarzda ishlaydigan foydalanuvchilar uchun qulay bo’lib ma’lumot o’g’irlashini oldini oladi.
19.Маълумотларни хавфсиз ўчириш.
Qattiq diskda yoki ixtiyoriy magnitli tashuvchida ma’lumotlarni o’chirish un axborotlarni tezkorlik bn yo’q qilish tizimi va maxsus dasturlar ishlatiladi.Bu 2 ta usul o’chirilgan ma’lumotlarni qayta tiklash zaruriyati bo’lmagan xolda ishlatish mumkin . Zamonaviy texnologiyalar o’chirilgan kompyuter fayllarini qayta tiklash imkoniyatini bersa xam bunday tizimlar maxfiy axborotni qayta tiklash imkoniyatsiz yo’q qiladi.Ma’lumotlarni yo’q qilishning apparat va dasturiy usullari bir biridan farq qilibxar xil maqsadlarda qo’llaniladi.Axborotlarni yo’q qilish tizimi asosan ma’lumotlarni o’g’irlanishida kompyuterlarga va korporativ serverlarga ruxsatsiz murojaatda bo’layotganda qimmatli ma’lumotlarni tezkorlik bn o’chirishda ma’lum bo’ladi.Dasturlar fayllarni rejali yo’q qilishda ishlatiladi.Chunki bu usul juda ko’p vaqtni egallab tezkorlik talab qilinganda ancha samarasiz xisoblanaadi.Ma’lumotlarni tezkorlik bn o’chirish tizimi kompyuter server yoki nootebookdan ruxsatsiz kirishga urunish bo’lganda 1 sekundni ichida ma’lumotlar yo’q qilinadi Yo’q qilingan ma’lumotlar xattoki qisman xam qayta tiklanmaydi.Tizimni 3 xil usul bn aktivlashtirish mumkin 1)masofadan turib pult yordamida 2)boshqa xonada joylashtirilgan boshqaruv tugmasi orqali. 3)yer sharini xoxlagan nuqtasidan turib uyali telefon orqali.