1. savol kriptolllogiya

21.Tarmoq topologiyasi
Tarmoq topologiyasi – bu kompyuterlar aloqa kanallari birlashuvining mantiqiy sxemasi. Lokal tarmoqlarida ko‘pincha asosiy uch topologiyadan biridan foydalaniladi: Monokanalli, aylanma yoki yulduzsimon. Boshqa ko‘pgina topologiyalar shu uchtasidan kelib chiqadi. Tarmoq uzellarining kanalga kirish ketma-ketligini aniqlash uchun kirish uslubining o‘zi zarur.
Kirish uslubi – bu moddiy darajada uzellarni birlashtiruvchi ma’lumotlarni uzatish kanalidan foydalanishni belgilovchi qoidalar tuplamidir. Lokal tarmoqlarida eng keng tarqalgan kirish uslublari Ethernet, Token – Ring, Arenet sanaladi. Tarmoq platalari moddiy qurilma bo‘lib, har bir kompyuter tarmog‘iga o‘rnatiladi va tarmoq kanallari bo‘yicha axborot uzatish hamda qabul qilishni ta’minlaydi.
Monokanal topologiya tarmog‘i
Monokanal topoldogiya tarmog‘i barcha kompyuter tarmog‘ini birlashtiruvchi bitta aloqa kanalidan foydalaniladi. Topologiya tarmog‘ida eng keng tarqalgan uslub – bu eltuvchi chastotani va ihtiloflarni aniqlovchi kirish uslubidir (CSMA/CD) Topologiya (lot. topos — joy, oʻrin va ...logiya) — mat.ning istalgan tabiatli obʼyektlar shakli bilan bogʻliq eng umumiy xossalarni oʻrganuvchi sohasi hamda shu sohaning eng muhim tushunchalaridan biri.
22.Tarmoq xavsfizligi zaifliklari.


23. Tarmoqlararo ekran
Tarmoqlararo ekran — himoyalash vositasi bo‘lib, ishonchli tarmoq, va ishonchsiz tarmoq orasida ma’lumotlarga kirishni boshqarishda kullaniladi.

^ Tarmoqlararo ekran ko‘p komponеntli bo‘lib, u Internetdan tashkilotning axborot zaxiralarini himoyalash stratеgiyasi sanaladi. YA’ni tashkilot tarmogi va Internet orasida kuriklash vazifasini bajaradi.

Tarmoqlararo ekranning asosiy funktsiyasi — ma’lumotlarga egalik qilishni markazlashtirilgan boshqaruvini ta’minlashdan iborat.

Tarmoqlararo ekran quyidagi himoyalarni amalga oshiradi:

• urinsiz trafiklar, ya’ni tarmoqda uzatiladigan xabarlar okimini takiklash;

• kabul kilingan trafikni ichki tizimlarga yunaltirish;

• ichki tizimning zaif qismlarini yashirish bilan Internet tomonidan uyushtiriladigan hujumlardan himoyalash;

• barcha trafiklarni bayonlashtirish;

• ichki ma’lumotlarni, masalan tarmoq topologiyasini, tizim nomlarini, tarmoq uskunalarini va foydalanuvchilarning idеntifikatorlarini Internetdan yashirish;

• ishonchli autеntifikatsiyani ta’minlash.

Ko‘pgina adabiyotlarda tarmoqlararo ekran tushunchasi brandmauer yoki Fire Wall dеb yuritilgan. Umuman bularning hammasi yagona tushunchadir.

Tarmoqlararo ekran — bu tizim, umumiy tarmoqni ikki qismga ajratib, tarmoqlararo himoya vazifasi­ni utaydi va ma’lumotlar pakеtining chеgaradan utish shartlarini amalga oshiradigan koidalar tuplami hisoblanadi.