1 savol Замонавий маълумот узатиш тизимларининг роли ва аҳамияти

84. Импулсларни қўшиш ва йўқ қилиш схемасига асосланган синхронизация қурилмаси.

85. Элементлар бўйича синхронизация қурилмасиининг асосий тугунлари ва уларнинг вазифалари


86. Циклли синхронизациялаш қурилмаларининг классификацияси ва вазифалари
Bu guruhli sinxronizatsiyaning
o‗zginasi. Faqat farqi shundaki, guruhdagi birlik elementlar bitta
ma‘lumotga (bitta yo‗nalishdagi) tegishlidir. Sikl esa turli yo‗nalishdan kelgan turli ma‘lumotlarni birlik elementlarning vaqt bo‗yicha tartibli joylashishi natijasida hosil qilinadi. Demak bu usulda sinxroimpulslar orqali sikllar bir - biridan ajratiladi.
SSning uzatish tizimlari ikkita turdan iborat: 1. Sinxron (boshlanishi va uzunligi aniqlangan); 2. Asinxron (boshlanishi fiksirlangan, blok uzunligi aniqlangan). SSning qurilmasining o‗ziga xos xususiyatlari quyidagilardan tashkil topgan:
1. Sikl bo‗yicha sinxronizm mezonlari, ya‘ni axborot elementlarida
kodli kombinatsiyaning boshlanish va tugash momentlari bolmaydi.
2. Fazalashning mahsus signalini diskret kanaliga shakllantirish va
uzatish zaruriyati tuzilmasi SS mezonlarini qabul qilishga xizmat qilishi mumkin. 3. SS jarayoni faqat SS buzilish vaqtida amalga oshiriladi.4. Faza bo‗yicha maksimal farqi εmax = (n-1) τ0 ifodani tashkil etadi, bu yerda τ0 – birlik elementining davomiyligi, modulyatsiya tezligiga bog‗liqligi, n - blok uzunligi.
SS qurilmasi quyidagi belgi bo‗yicha tasniflanadi: – fazali kombinatsiyani uzatish usuli bo‗yicha; – ortiqchalikga, uzatkich tomonidan kiritilishiga bogliqligi bo‗yicha; – uzatkich va qabul qilgichning ishlash rejimiga bog‗liqligi bo‗yicha; – qabulda SSni ajratib olish usuli bo‗yicha; – xalaqit bo‗yicha himoyalanganlik bosqichi bo‗yicha;
– jarayonlarni avtomatlashtirish bosqichi bo‗yicha.


87. Циклли синхронизациялаш қурилмаларига қўйиладиган талаблар
SS qurilmalariga qo’yiladigan talablar quyidagilardan iborat: 1. SSning talab qilinadigan aniqligini ta‘minlash; 2. Birinchi ulanishida hamda qisqa vaqtli tanaffuslardan so‗ng sinxronizmga kirish vaqti kichik bo‗lishi lozim; 3. Sinxronizmga kiruvchi avtomatlar va aloqa vaqtida sinxronlash davom etilishini ta‘minlash; 4. Axborotga sinxronlanuvchi ma‘lumotlarni kiritish hisobiga aloqa kanalining o‗tkazish qobiliyatini eng kam yo‗qotishlari (talofatlari);
5. SS qurilmasining soddaligi va ishlash puxtaligi
88. Циклли синхронизациялашда маркерсиз усуллари
Markersiz usulni 4.18-rasmdan foydalangan holda tavsiflash mumkin, ushbu rasmda n elementlarga P taqsimlagichlarga ega sinxron tizim keltirilgan.
Fazali kombinatsiyaning elementlari qabul qilishda fazali kombinatsiya deshifratoriga kelib tushadi, o‗z navbatida u ushbu kombinatsiyaga ta‘sir etadi. Agar taqsimlagich fazada bo‗lmasa, ro‗yhatga olinadigan kombinatsiya fazalidan farqlanadi va deshifrator ishga tushadi. Har bir sikl oxirida fazali kombinatsiya deshifratorining ishga tushmasligi siklli fazadagi farqni ko‗rsatadi. Bunda boshqaruvchi sxemadan impuls uzatiladi, ushbu impuls qabuldagi taqsimlagich fazasini siljitadi. Har bir siklning oxirida qabul qilishdagi taqsimlagichning bunday siljishi tog‗ri faza o‗rnatilmagunga qadar davom etadi

89. Циклли синхронизациялашда маркерли усуллари. Markyorli usul 4.19-rasmda keltirilgan.Rasmda marker datchigi (fazali kombinatsiya) ulanadigan mexaniktaqsimlagichlar ko‗rgazmali qilib tasvirlangan. Taqsimlagichning har birsikli uchun markerning kodli kombinatsiyasining bitta elementi
uzatiladi. Agar kombinatsiya n elementlarni tashkil etsa, uni uzatishuchun taqsimlagichning n+1 ishlash sikli talab etiladi.Fazali kombinatsiya uzunligi va uning ko‗rinishi yolg‗on fazaningminimal ehtimolligiga erishish uchun tanlanadi. Boshqacha aytganda,fazali kombinatsiya elementlarning shunday ketma-ketligini keltirishkerakki, bunda taqsimlagichning har qanday boshqa kontaktidan paydo bo‗lish ehtimolligi nolga teng bo‗ladi.Taqsimlagichning tegishli kontaktiga qabul qilishda chiqishboshqariluvchi sxema bilan bog‗lanadigan deshifrator markeri ulanadi.Faza taqsimlagichning farqi bo‗lganda deshifrator markerni aniqlay olmaydi. Shuning uchun boshqariluvchi sxemaning har bir n sikllari taqsimlagichni bitta kontaktga siljitadi. Bunday siljish deshifrator
markerni ro‗yhatga olinmagunga qadar davom etadi. Shundan keyin
90. Циклли синхронизациялаш қурилмаларининг параметрлари

91. Тескари алоқа билан маълумотлар узатиш тизимлари алгоритмларини солиштириш.

Бундай тизимлар бир йўналишли тизимлар дейилади, яъни маълумот узатиш учун фақат битта йўналишли алоқа каналлари бўйича қўлланилади. Бундай тармоқларда маълумот узатишда барчаси N=2n комбинацияли оддий код қўлланилади, шу сабабли кодли комбинациянинг ҳеч бўлмаганда битта бирлик элементи хато қабул қилиниши жўнатилган белгининг ўзгариб кетишига сабаб бўлади. Кодли комбинацияда бу юзага келганда ҳар қандай хатолик бўлмаслиги мумкин. Тескари алоқасиз тизимларда ишончлиликни таъминлаш учун учта асосий усул қўлланилади: хатоликларни тўғриловчи кодларни қўллаш, кодли комбинацияларни такрор жўнатиш, бир неча каналлар бўйлаб кодли комбинацияларни бир вақтда юбориш. Шунингдек, ушбу усулларнинг комбинацияси қўлланилади, Алфавит ўзгармайдиган тизимларда тўғриловчи код хатоликларни тўғрилаш учун қўлланилади, олиб сигналларни олиб ташловчи тизимларда бир вақтда хатоликларни аниқлаш ва тўғрилаш учун қўлланилади. Хатоликни тўғриловчи кодли тизимларда маълумот узатиш тезлиги ахборотли символлар сони k ва кодли комбинацияларнинг умумий сони n ўртасидаги ўзаро муносабат орқали аниқланади, яъни, Rn=Rk/n, кўринадики, узатиш тезлиги тўғриловчи код ортиши билан камаяди.