1. шахмат pra indd

1. Fzd5–a8 + !! … 
Yana farzin o‘zini qurbon qilmoqda. Maqsad – qora shohni a8 
xonasiga jalb qilishdir. Shunda tezroq mot qilish uchun sur’at 
yutiladi. 
1. SHb8 : a8 
2. Fb5–s6 + SHa8–b8 
3. Rf1– b1 + 
Motni bir yurishga kechiktirish mumkin, xolos. 
3. ... Fd6–b4 
4. Rb1 : b4 x 
Albatta, kombinatsiya boshlashdan oldin shaxmatchi boshqa 
yo‘llarni va oxirgi holatni xayolan tasavvurida hisoblab chiqishi 
zarur. Shundan so‘ng kombinatsiyani boshlashi kerak. 
 
“Chalg‘itish” usuli 
Bunday kombinatsiyalarni amalga oshirishda raqibning sipohini 
muhim xonani himoyalashdan chalg‘itiladi. 
 
41- rasm 
41- rasmdagi vaziyatda qora shohning himoya qo‘rg‘oni 
mustahkam emas. Shohga ochiq vertikal bo‘ylab hujum qilish 
mumkin. Oq sipohlar faol joylashgan. Ayniqsa, b2 xonasidagi fil 

---

108 
zo‘r tazyiq ko‘rsatmoqda. Bularning barchasi kombinatsiya qilish 
uchun asos bo‘ladi. Vaziyatni tahlil qilaylik. Agar oq farzin g3 
xonasidan kisht bersa, qora shohning ahvoli yanada og‘irlashadi. 
Lekin bu muhim xonani qora farzin qo‘riqlamoqda. Demak, 
farzinni chalg‘itish kerak. Bu quyidagi kombinatsiyani boshlash 
imkonini beradi. 
1. Rd1–d7 ! … 
Agar rux olinmasa, “tegirmon” usuli ishga tushadi. 
(1. Fzs7–b8 2. Rd7–g7+ SHg8–h8 3. Rg7–g5+ Rf8–f6 4. Ff6 x) 
1. 
… Fzs7 : d7 
Oqlar sipohni qurbon qilib, qora farzinni chalg‘itishdi. 
Endi kisht berish mumkin. 
2. 
Fzf2–g3 + SHg8–f7 
3. 
Fzg3–g7 x 
Kombinatsiyalar bo‘yicha topshiriqlar 
Siz shaxmatning sehrli olami bilan oshno bo‘ldingiz. Lekin 
yuqori natijalarga erishish, shaxmatni chuqurroq o‘rganish uchun 
hali ko‘p mehnat qilishga to‘g‘ri keladi. Zero, izlanish va tinimsiz 
mehnat insonni ko‘zlagan maqsadi sari yetaklaydi. 
Endi aqlingizni quyidagi topshiriqlarda sinab ko‘ring. 42-48- 
rasmlar. Ushbu o‘nta masalada chiroyli kombinatsiyalar yashirin. 
Ularning yechimini mustaqil topishga harakat qiling. Barcha 
vaziyatlarda oqlar boshlaydi va g‘alaba qozonadi. 
 
42- rasm 

---

109 
 
 
43- rasm 
 
44- rasm 
 
45- rasm 
 
 
46- rasm