1. Social pedagogikanıń mazmunı, maqset hám wazıypaları Social pedagogikanıń quramlıq bólekleri Social pedagogikanıń tiykarǵı túsinikleri

Ózbekstanda social pedagogikanıń rawajlanıwı
Respublikamızda social pedagogika ǵárezsizlikti qolǵa kiritgenimizden soń oqıtıla baslaǵan bolsa da, social tárbiya, social iskerlik – social qorǵaw kórinisindegi qádimgi tamırlarǵa iye. Dáslepki diniy-filosofiyalıq (Avesto) hám ádebiy (Alpamıs) dereklerde insannıń social kelip shıǵıwı kóz-qarasınan pedagogikalıq pikirlerdiń sáwleleniwin kóremiz. Keyinshelli VI-VII ásirlerde Oraylıq Aziya aymaǵında islam dininiń tarqalıwı jańa ruwxıy, ádep-ikramlılıq qádiriyatlardı alıp keldi hám olar kontinentte shańaraq hám jámiyet tárbiyası sistemasına tásir kórsetti.
Social pedagogikalıq ideyalar hám teoriyalardıń qáliplesiwinde Shıǵıs oyanıw dáwiri alımlarınıń shıǵarmaları ullı orınǵa iye. Olar iskerliginiń áhmiyeti sonda, aldın bar bolǵan sol dáwirdi sociallastırıw usılları ilimiy tiykarlanǵan sisteması tiykarında toplaǵanlıǵında esaplanadı. Ullı alımlardıń iskerlik xarakteri ilim menen shuǵıllanıw social pedagogikalıq qaraslardıń mazmunına óz tásirin kórsetti. Bunı al-Xorezmiy, Beruniy, ibn Sina sıyaqlı alımlarımızdıń miynetlerinen ayqın kóriwimizge boladı. Ullı alımlarımızdıń pedagogikalıq qarasları hám iskerliklerdiń social pedagogikalıq baǵdarlanǵanlıǵı, olardıń ómirge hár tárepleme tayarlaw esaplanǵan tálim maqsetin analizlewde óz kórinisin tapqan.
Ózbekstandaǵı demokratiyalıq pedagogikalıq ideyanıń rawajlanıw baǵdarınıń iri wákillerinen bir Abdulla Avloniydiń ózbek pedagogikasına qosqan úlesi sonda, ol birinshi márte tárbiya aldına social wazıypalardı qoya alǵan. Onıń pikirinshe, tárbiya social maqsetlerdi gózlewi kerek. Tárbiyanıń jetiskenligi Avloniy pikirinshe shańaraq, ata-analar hám pedagoglardıń jeke úlgili roli menen belgilenedi. Eń áhmiyetli social qásiyet dep ol ǵárezsizlik, aktivlik, ámeliy tájiriybeni bilgen.
Sonday-aq, máhálle jámiyet ómiriniń social sistemasında óz ornın tapqan. Milliy hám etnikalıq dástúrlerdi hár tárepleme rawajlandırıwǵa qaratılǵan Ózbekstan siyasatı bul dástúriy instituttıń jáne de aktiv iskerlik júritiwine jańadan-jańa imkaniyatlar jaratıp kelmekte. Máhálleniń social ornı sonda belgili boladı, ol hár dayım juwapkershilikli social ózgerislerge óz múnásibetin bildiredi hám joqarı insaniylıq, ádep-ikramlılıq principlerine súyenedi.
Ózbekstan Respublikasınıń ǵárezsizlikke erisiwi, mámleket hám jámiyet rawajlanıwınıń ózine say jolın tańlawı, milliy-mádeniy, ruwxıy qádiriyatlardı tiklew, saqlap qalıw imkaniyatın beredi hám ómirdiń barlıq tarawlarında milliy qásiyetlerdi esapqa alıw wazıypasın qoyadı.
Juwmaqlaw
Joqarıdaǵılardı ulıwmalastırǵan halda sonday juwmaqqa keliw múmkin, social pedagogika ǵárezsiz pán tarmaǵı sıpatında óziniń teoriyalıq hám ámeliy áhmiyetine iye. Ol búgingi kúnde social ómirimizdiń barlıq tarawlarında óziniń ayqın kórinisin tawıp kelmekte.
Ǵárezsizligimizdiń dáslepki kúninen baslap mámleketimizde social pedagogikalıq pikirlerdi rawajlandırıw tiykarında bul tarawdı jáne de qáliplestiriw máselesine ayrıqsha itibar qaratılıp kelinbekte. Bunı házirde usı tarmaq boyınsha ilimiy-izertlew jumıslarınıń keń kólemde alıp barılıp atırǵanlıǵı, basılım betlerinde bolsa bul haqqındaǵı izertlew nátiyjeleriniń, rawajlanǵan pedagogikalıq tájiriybelerdiń jarıtılıp barılıwı menen túsindiriw múmkin.
Social pedagogikanıń oqıtılıw nátiyjeliligi tómendegiler menen baylanıslı:
- tálim-tárbiyanıń nızamlılıq hám principlerlerine úzliksiz ámel qılınıwı;
- basqa pánler menen birgelikti támiyinlew;
- rawajlanǵan pedagogikalıq tájiriybelerdiń ǵalabalasıp barıwı;
- xalıq arasında sociallıq jaǵday, keypiyattı úyreniwge tiyisli sociologiyalıq izertlewdiń alıp barılıwı;
- social pedagogika boyınsha rawajlanǵan tájiriybelerdi úyreniw hám olardı pedagogikalıq ámeliyatqa engiziw.


Paydalanılǵan ádebiyatlar
1. Karimov I.A. Ózbekstandı siyasiy-social hám ekonomikalıq rawajlandırıwdıń tiykarǵı principleri. T.: Ózbekstan 1995
2. Begmatov A., Quraev M. Social pedagogikanıń áhmiyetli máseleleri. T.: OPI toplamı. 1998
3. Quronov M.Q., Qurboniyazova Z.Q. Social pedagogika. T.: 2003
4. Bogarova V.G. Socialnaya pedagogika. Moskva. 1994
5. Internet materialları: ziyonet.uz, arxiv.uz