1. Sotsial struktura tushunchasi va uning ahamiyati. Ijtimoiy stratifikatsiya tushunchasi va turlari

Ijtimoiy stratifikatsiya tushunchasi va 
turlari.
Ijtimoiy tengsizlikni tushuntirish uchun 
ijtimoiy sotsiologiyada stratifikatsiya 
atamasi ishlatiladi. Stratifikatsiya so'zi 
geologiya sohasidan olingan bo'lib, 
“qatlam” degan ma'noni anglatadi.

---

Ushbu atamani fanga amerikalik sotsiolog 
Pitirim Sorokin kiritgan.
(1889 – 1968)
Ijtimoiy stratifikatsiya
ijtimoiy qatlamni tartibga
solishni va muayyan bir
me`zon (hokimiyat, boilik, 
kasbiy, sulolaviy va h.) ga
ko'ra tabaqalash, 
tasniflashni anglatadi.

---

Stratifikatsiya nazariyasida doimo tenglik - tengsizlik
muammosi muhokama etiladi. Tenglik tushunchasini
quyidagicha tasnif etish mumkin:
shaxslar tengligi
imkoniyatlar tengligi
yashash uchun sharoitlar
tengligi
natijalar tengligi

---

shaxslar tengsizligi
imkoniyatlar tengsizligi
yashash sharoitlari tengsizligi
natijalar tengsizligi ko'rinishida
tasniflaimiz
Shunga muvofiq ravishda
tengsizlikni:

---

Ijtimoiy o'zgaruvchanlik quyidagicha turlanadi:
2.Statusli — hizmat pillapoyalaridan yuksalish, hayot darajalarining
farovonlashuvi. 
1. Reproduktiv.
3. Hududiy — qishloqdan shaharga, davlatdan davlatga ko'chishlar.
4. Ma'naviy qadriyatlar, fikrlar, tushunchalar, g’oyalar, his-tuyg'ularning
o'zgarishi.
5. Jamiyatning siyosiy-ijtimoiy idora etilishi mohiyatiga ko'ra o'zgarishlar. 
6. Ilmiy-tehnikaviy o'zgarishlar. Ustuvor taraqqiyot me`zoni sifatida yuksak
texnologiyalar, informatsion boshqaruv sohalarining tobora mustahkamroq
o'rin tuta boshlashi.

---

Sotsial mobillik deb individ yoki guruh
tomonidan jamiyat stratifikatsion tizimida 
egallagan sotsial maqomini, statusini 
o'zgarishi, ya'ni insonlarning sotsial 
ko'chishiga aitiladi.
Mobillik inglizcha mobilite-
«ko'chish», «safarbarlik» ma'nosini 
anglatadi.

---

«Sotsial mobillik» termini sotsiologiyaga P.Sorokin 
tomonidan 1927 yilda kiritilgan.
(1889 – 1968)
Sorokinga ko'ra, sotsial 
mobillikning 2 turi mavjud:
vertikal
va
gorizontal

---

Vertikal mobillik o'z o'rnida yuqoriga va pastga 
yo'naltirilgan bo'ladi. 
Yuqoriga yo'naltirilgan sotsial 
ko'tarilish, yuqoriga harakatni
Pastga yo'naltirilgan-sotsial 
tushish, pastga harakatni 
anglatadi.

---

Gorizontal sotsial mobillik individning bir 
sotsial qatlamdan shu darajada joylashgan 
boshqa qatlamga o'tishini anglatadi. 
Mobillikning bu turi yashash joyi (migratsiya)ni, 
boshqa diniy guruhga (dinini o'zgartirishi va h.k.) 
bildiradi. Vertikal sotsial mobillik bir stratadan 
boshqasiga o'tishni nazarda tutadi. Vertikal 
sotsial mobillik hayot davomida insonning 
yuqori statusni quyiga, quyi statusni yuqori 
darajadagisiga almashishidir.

---

Xulosa qilib aytganda, sotsial munosabatlar 
muammosini yangi, yuqori ilmiy darajada tadqiq
qilish imkoniyatlari vujudga keldi. Endi bu 
muammoni konkret sotsiologik tadqiqot bilan 
o'rganish joizdir. Chunki Sotsiologiya nafaqat bu 
muammonigina emas, balki butun ijtimoiy hayot 
jarayonlarni keng qamrovda kompleks 
harakterda va amaliy 
natijalar asosida chuqur 
tadqiqot qiladi. 

---

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT

---

Document Outline

• 6- mavzu. Jamiyat sotsial strukturasi va stratifikatsion jarayonlar.
• Слайд номер 2
• Слайд номер 3
• Слайд номер 4
• Слайд номер 5
• Слайд номер 6
• Слайд номер 7
• Слайд номер 8
• Слайд номер 9
• Rus sotsiologi A.Kravchenko
• Ijtimoiy stratifikatsiya tushunchasi va turlari.
• Слайд номер 12
• Слайд номер 13
• Слайд номер 14
• Слайд номер 15
• Слайд номер 16
• Слайд номер 17
• Слайд номер 18
• Слайд номер 19
• Слайд номер 20
• E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT