1. Tabiatda suv va uning ahamiyati, O‘zbekiston Respublikasida umumiy suv resurslari

3. Chuchuk suv tanqisligi va muammosi

Suv tabiatning eng muhim boyligi. Usiz hayotni tasavvur qilib bo‘lmaydi. Butun jahonni tashvishga solib kelayotgan ichimlik suvi aholining ortishi, ishlab chiqarish korxonalarining ko‘payishi va rivojlanishi, qo‘shimcha sug‘oriladigan yerlarni o‘zlashtirilishi, befoyda va behuda isrofgarchiliklar tufayli miqdorini kamayishi, sifatini pasayayotganligi obu hayotga bo‘lgan talabni oshirmoqda. Xalq iborasi bilan aytganda, qayerda suv bo‘lsa hayot o‘sha yerda, suv tugagan joyda hayot ham tugaydi.
Gidrosferadagi barcha suvlarning 97,2 %i dunyo okeanining sho‘r suvlariga to‘g‘ri keladi. M.Lvovich tadqiqotlariga ko‘ra, insoniyat ehtiyojini qondirishi mumkin bo‘lgan chuchuk suv zahirasi quyidagi 6.2-jadvalda keltirilgan.
Yer yuzidagi umumiy chuchuk suv hajmi 28,25 mln. km³ bo‘lib, uning gidrosferadagi umumiy hajmi deyarli 2% ni tashkil etadi. Tog‘ va qutbdagi muzliklarning hajmi 24 mln.km³ yerdagi jami chuchuk suv zahirasining 85% iga teng. Yer osti suv zahiralari 4 mln.km², ko‘l va suv ombor suvlari 155 ming km², tuproq tarkibidagi namlar 83 ming km² , daryo va irmoq suvlari 1,2 ming km² ni tashkil etadi.
Jumladan, daryo va irmoq suvlari aholining xo‘jalik va boshqa turli sohalaridagi faoliyatida muhim rol o‘ynaydi. Tashvishli tomoni shundaki, daryo suvlari qit’alar bo‘yicha notekis joylashgan bo‘lib, dunyo aholisining 70% i istiqomat qiladigan Yevropa va Osiyo qit’asida mavjud daryolarning faqatgina 34% ini tashkil etganligidadir.
Eng yirik daryolar hamdo‘stlik mamlakatlarining (MDH) aholisi juda kam istiqomat qiladigan shimoliy sharqiy tumanlarida bo‘lib, ular umumiy suv zahirasining 84-88% ini tashkil etadi.
10.2-jadval
Sayyoramizdagi chuchuk suv zahirasi

№