1-tajriba ishi. O’zgarmas tok elektr zanjirlarida elektr energiya iste'molchilarini ketma-ket, parallel va aralash ulash. Bir nechta eyukli o’zgarmas tok elektr zanjirlarini tekshirish

Laboratoriya ishiga topshiriq.



3.1. Om qonunini amalda tekshirish.
3-rasmda tasvirlangan elektr zanjirining sxemasi yig`iladi.

3-rasm. tajribada Om qonunini tekshirish sxemasi.

Yuklama rezistori dagi tokni o`zgarishini va unga berilayotgan kuchlanishga bog`liqigi aniqlansin. Kuchlanish potentsiometr yordamida o`zgartiriladi. Bu bog`liqlik yuklamaning xar xil uchta qiymati olinadi. TAJRIBA natiIalariga asoslanib har uchala qiymat uchun ni son qiymatlari aniqlanadi va birinchi Jadvalga yoziladi.
Zanjir qismida kuchlanish miqdori oshganda tok kattaligini qanday o`zgarishi to`g`risida xulosa chikariladi. ning xar xil qiymatlari uchun bog`liqlikni ifodalovchi grafik quriladi.
3.2. Kirxgof qonunlarini amalda tekshirish.

Rezestiv elementlardan tashqil topgan 4a,b,v-rasmlarda tasvirlangan ketma-ket, parallel va aralash sxemalar yig`iladi.

a)

b)

V)
4 – rasm. Kirxgof qonunlarini amalda tekshirish sxemalari.
A) ketma – ket ulash. B) parallel ulash. V) aralash ulash.
O`lchashlar natiIasiga asoslanib Kirxgofning I va II qonunlari amalda tekshiriladi, tenglamalar tuzilib hisoblash ishlari baIariladi va 2, 3, 4 – Jadvallarga natiIalar qayd etiladi.
TAJRIBAlardan qo`yidagi xulosalar chiqariladi:
-Zanjirning xar xil qismlarida toklarning son qiymatlari;
-Zanjirning xar xil qismlarida kuchlanishning qarshiliklar kattaligiga bog`liqligi;
-Zanjirning ketma – ket qismlarida berilgan kuchlanish bilan kuchlanishlar yig`indisi orasidagi munosabat;
-Zanjirning umumiy qarshiligi bilan alohida qarshiliklari orasidagi munosabat;
-Zanjirning umumiy toki bilan tarmoqlardagi toklar yig`indisi orasidagi munosabat;
-Tarmoqlardagi toklarni tarmoqlar qarshiliklarning son qiymatlariga bog`liqligi;
O`lchashlar natiIalariga asoslanib barcha sxemalar uchun zanjirning umumiy qarshiliklari va alohida qismlaridagi qarshiliklari hisoblansin. Umumiy hisoblangan qarshilklar bilan umumiy tok va kuchlanish orqali aniqlangan qarshiliklar natiIalari solishtirilsin.
3.3. Butun zanjir uchun va zanjir qismlari uchun quvvatlarni aniqlash.
5 – rasmda tasvirlangan elektr zanjiri sxemasi yig`iladi.

5 – rasm. Zanjir qismlarida quvvatni aniqlash sxemasi.
Reostat surgichi holatiga qo`yiladi va o`lchashlar baIariladi, ning qiymati hisoblanadi. Potentsiometr yordamida zanjirga berilayotgan kuchlanish bir xil ushlab turilib, qarshilik oshiriladi, kuchlanish va toklar yozilib olinadi. Reostat surgichini uch holatida o`lchashlar natiIalariga asoslarning qismlarining qarshiliklari hisoblanadi. Zanjirning to`la quvvati alohida qismlarining quvvatlari hisoblab topiladi. Quvvatlar balansi tekshiriladi.

2.