1. Ташқи сиёсат тушунчаси, тамойиллари, манфаатлари

1.
Ташқи сиёсат тушунчаси, тамойиллари, манфаатлари
Жаҳон ҳамжамиятида давлатлар ўртасидаги муносабатларни амалга оширишнинг асосий воситаси
ташқи сиёсатдир. Ташқи сиёсат деганда
давлатнинг халқаро муносабатлардаги умумий йўналиши тушунилади. U
маълум бир давлатнинг бошқа давлатлар ва халқлар билан муносабатларини
маълум бир умумеътироф етилган тамойиллар тўплами асосида ва унинг
миллий манфаатлари ва мақсадларига мувофиқ, турли
воситалар ва усуллар билан тартибга солишга мўлжалланган.
Ҳар қандай миллий давлат инсониятнинг бир қисмидир. U
бошқа мамлакатлар ва халқлар билан алоқада бўлолмайди. Шунинг учун ҳар қандай
давлат нафақат ички, балки ташқи сиёсатни ҳам амалга оширади. Бутун
инсоният цивилизациясини халқаро муносабатларнинг global тизими деб ҳисоблаш мумкин
. Уларнинг ўзига хослиги шундаки, улар
халқаро мулоқотнинг кўплаб иштирокчилари фаолиятининг натижасидир, уларнинг ҳар
бири маълум мақсадларни кўзлайди, ўз манфаатларини рўёбга чиқаришга ва
уларга мувофиқ халқаро муносабатларга таъсир ўтказишга интилади.
Халқаро муносабатларнинг ҳар бир субъекти маълум бир ҳаракат еркинлигига
ега, мақсадларга еришиш воситалари ва усулларини танлаши мумкин, чунки
халқаро муносабатларда Марказий ҳокимият йўқ.
Уларда шартномалар, ҳамкорлик ва муросалар асосий рол ўйнайди.
Мазмуни жиҳатидан сиёсат мураккаб, бирлаштирилган ва бўлинмас ҳодисадир.
Давлатнинг сиёсий фаолияти
ички ижтимоий муносабатлар тизимида ҳам, унинг чегараларидан ташқарида ҳам -
халқаро муносабатлар тизимида амалга оширилади. Шунинг учун ички ва
ташқи сиёсат ўртасида фарқ бор. Уларнинг умумий жиҳатлари жуда кўп ва айни пайтда уларнинг ўзига
хос хусусиятлари билан фарқ қилади. Ташқи сиёсат ички сиёсатдан иккинчи ўринда туради, у
кейинчалик шаклланган ва турли ижтимоий шароитларда амалга оширилади.
Бироқ, ички ва ташқи сиёсат бир хил муаммони ҳал қилади.,
муайян давлатда мавжуд ижтимоий муносабатлар тизимини сақлаб қолиш ва мустаҳкамлаш
. Ташқи сиёсат
маълум бир давлатнинг бошқа давлатлар билан муносабатларини тартибга солади, унинг
еҳтиёжлари ва манфаатларини халқаро майдонда амалга оширишни таъминлайди. Бу давлатнинг
халқаро муносабатлардаги умумий йўналиши. Ташқи сиёсат
шу мақсадда махсус тузилган Давлат органлари томонидан амалга оширилади. Аксарият
мамлакатларда, шу жумладан Россияда бу ташқи ишлар вазирликлари,
Ақшда Давлат департаментини Давлат департаменти бошқаради.
Масалан, Францияда-ташқи алоқалар вазирлиги, Аргентинада-
ташқи алоқалар ва ибодат вазирлиги ва бошқалар.
Давлат бошқаруви механизмининг муҳим бўғини сифатида ушбу агентлик
халқаро муносабатлар соҳасида давлатнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш ва ҳимоя қилишга чақирилади.
Ташқи сиёсатни амалга оширишнинг асосий воситаси дипломатиядир.
Дипломатия инсониятнинг дастлабки тарихидан бошланади, гарчи биринчи
доимий ваколатхоналар 15-аср охирида ташкил етилган.
Дипломатия ҳақида сўзнинг кенг ва тор маъносида гапириш мумкин. Агар биз ҳақида гапирадиган бўлсак
Сўзнинг кенг маъносида бу
халқаро муносабатлар ёки давлатларнинг ташқи алоқалари ҳақидаги фанни, тор
маънода еса музокаралар илми ёки санъатини англатади. Тҳе Оксфорд
инглиз луғати дипломатия-бу халқаро
муносабатларни музокаралар орқали олиб бориш; ушбу
муносабатларни елчилар ва елчилар томонидан тартибга солинадиган ва олиб бориладиган усул; дипломатларнинг иши ёки
санъати. Шуни таъкидлаш керакки, ташқи ибтидоий шакллар
турли давлатлар, ҳатто турли қабилалар ўртасидаги муносабатлар
енг қадимги даврларда содир бўлган.
Дипломатия тарихи замонавий ва замонавий
тарих дипломатияси биринчи навбатда давлатлар ташқи сиёсатининг янги мақсадларига еришишга
, аниқроғи ташқи алоқаларни ривожлантириш учун ташқи бозорларни егаллаш учун курашга қаратилганлигини белгилайди.
уларнинг иқтисодиётлари, дунёни қайта тақсимлаш учун, бу сиёсий ва
иқтисодий ҳукмронликка олиб келди. Бу, ўз навбатида,
дипломатик фаолиятнинг кенгайишига олиб келди, бу еса янада фаол ва динамик бўлди.
Дипломатия миллий озодлик ҳаракатларида ва
янги давлатларнинг шаклланишида, айниқса лотин Америкаси ва Европада муҳим рол ўйнади. Замонавий
дунёда дипломатик муносабатлар
халқаро ҳуқуққа мувофиқ давлатлар ўртасидаги расмий муносабатларни сақлашнинг асосий шакли ҳисобланади.
халқаро ҳуқуқ ва халқаро алоқанинг умумеътироф етилган нормалари.
Ўзаро муносабатлар халқаро муносабатларнинг умумеътироф етилган тамойилидир.
Унга кўра, давлатлар бир-бири билан муносабатларни
тенг ва ўзаро манфаатли асосда, айниқса халқаро хавфсизликни таъминлаш билан боғлиқ масалаларда қуриши керак
. Шунинг учун
давлатлар ўртасидаги дипломатик муносабатлар
халқаро ҳуқуқ нормалари ва халқаро ҳуқуқ амалиётига мувофиқ ўзаро келишув асосида ўрнатилади ва тартибга солинади
.
алоқа.
Дипломатик хизматлар
алоқалар
Улар
давлатлар ўртасидаги муносабатларни мустаҳкамлаш ва
улар ўртасида юзага келадиган муаммоларни ўзаро мақбул шартларда ҳал қилишга ёрдам бериш учун мўлжалланган.
Уларнинг ташкил етилиш фактининг
ўзи иштирок етган давлатлар томонидан бир-бирининг халқаро ҳуқуқий тан олинишининг далили бўлиб хизмат қилади. Ўзаро де-факто ва де-юре давлатлар ўртасидаги дипломатик муносабатларни тан
олиш давлатлар ўртасида дипломатик муносабатларни ўрнатиш нуқтаи назаридан айниқса муҳимдир
.
Дипломатик алоқаларни амалга ошириш учун
елчихона, миссия, консуллик, савдо ва бошқалар каби махсус ташқи сиёсий ваколатхоналар ташкил етилади.
Уларнинг ҳуқуқий мақоми
халқаро ҳуқуқ асосида қабул қилинган махсус ҳужжатлар билан тартибга солинади.Булар биринчи навбатда
дипломатик муносабатлар тўғрисидаги Вена Конвенцияси 1961 йил, турли хил икки томонлама шартномалар ва
қабул қилувчи мамлакатнинг ички қонунчилиги. Дипломатик ваколатхоналарнинг енг муҳим вазифаси
уларнинг вакилларига маълумот беришдир.
қабул қилувчи мамлакатдаги вазият ва ўзгаришлар тўғрисида ҳукуматлар
ва қабул қилувчи мамлакат ҳукуматлари
сизнинг қолиш
ҳақида
сиёсатга
томонидан тақдим етилган
дипломатик хизматлар
ваколатхона
Штатлар.
Дипломатия
чақирди
таъминлаш
давлат вакилларининг мунтазам иштирок етиш шартлари
бошқа мамлакатлар вакиллари билан мунозаралар ва музокаралар. Унинг вазифаси
Давлат манфаатларини илгари суриш ва пайдо бўлаётган муаммоларни
normal дипломатик каналлар ва норасмий алоқалар орқали ҳал қилишдир.
Дипломатия
-бу аниқ шартлар ва ҳал қилинаётган вазифаларнинг моҳиятини ҳисобга олган ҳолда қўлланиладиган ҳарбий бўлмаган характердаги амалий чора-тадбирлар,техника ва усуллар тўплами
. Уни амалга
ошириш Давлат ва ҳукумат раҳбарлари, ташқи ишлар вазирлари, хориждаги дипломатик
ваколатхоналар ва бошқаларнинг вазифасидир.D. "дипломатия" тушунчасининг

ўзи халқаро можароларнинг олдини олиш ёки ҳал қилиш, давлатлараро ва халқаро ҳамкорликни кенгайтириш ва чуқурлаштириш мақсадида музокаралар олиб бориш ва ўзаро мақбул ечимларни топиш санъати билан боғлиқ

. Дипломатиянинг вазифаси
давлатлар ўртасидаги иқтисодий, сиёсий ва бошқа
муносабатларни тартибга солишдир. Қадим замонлардан бери ташқи сиёсат
давлатнинг енг муҳим вазифаларидан бири
бўлиб, инсоният сиёсий ҳаётида муҳим ўрин тутади. Бу
мудофаа вазирлиги тизимида жамият манфаатларини амалга ошириш бўйича давлатнинг фаолияти. Ташқи сиёсат

-бу жамият номидан гапириш, жамият манфаатларини ифода етиш, уларни амалга оширишнинг муайян усуллари ва усулларини танлаш ҳуқуқига ега бўлган ёки ўз зиммасига олган расмий субъектларнинг фаолияти ва ўзаро

таъсири. Шу муносабат билан
"миллий манфаат" ва "миллий хавфсизлик"каби тоифаларни кўриб чиқиш керак
. Чунки Штатлар асосий актёрлардир
Халқаро муносабатлар шароитида жамият ўз манфаатларини
асосан давлат институти орқали ҳимоя қилади. Шунинг учун илмий адабиётларда жуда кенг тарқалган
нуқтаи назар бу тушунчадир
миллий ва давлат хавфсизлиги бир хил. Аммо
шуни таъкидлаш керакки,бу тушунчалар,
шунингдек, "миллий" ва "давлат" манфаатлари тушунчалари ўртасида маълум фарқлар мавжуд.
Муайян шароитларда миллий ва давлат манфаатлари
бир-бирига тўғри келмаслиги мумкин, масалан, Россиянинг биринчи Жаҳон урушидаги иштироки
миллий манфаатларни ҳимоя қилиш билан бевосита боғлиқ емас еди, аммо урушдаги ғалаба
автократия мавқеини мустаҳкамлайди. 1918 йилда Brest-Литовск тинчлиги якунида
миллий манфаатлар Давлат манфаатлари билан алмаштирилди.
Умуман олганда, давлатнинг ташқи сиёсати миллат ёки кўп миллатли жамият манфаатларига асосланади
, лекин шуни таъкидлаш керакки, давлат ва
миллий манфаатлар фақат
давлат ташқи сиёсати жамият еҳтиёжларини адекват акс еттиргандагина мос келади. оммавий
ахборот воситалари. Ташқи сиёсатни анъанавий амалга ошириш шакллари
қуйидагилардир: - дипломатик муносабатлар ўрнатиш (ёки уларнинг даражасини пасайтириш,
Россия Федерацияси билан муносабатлар кескинлашган тақдирда тўхтатиб туриш, танаффус ва ҳатто уруш еълон қилиш).
халқаро ташкилотларда давлатнинг ваколатхоналарини очиш
ёки уларга аъзолик; - давлатга дўстона муносабатда бўлган
хорижий жамоат
ҳаракатлари, уюшмалар ва ташкилотлар билан ҳамкорлик қилиш;
- епизодик турли даражадаги амалга ошириш ва техник ва

ушбу давлат

дипломатик ёки дўстона муносабатларга ега бўлмаган, лекин у ёки бу сабабларга кўра улар билан мулоқот қилишдан манфаатдор бўлган давлатлар ва халқаро жамоат ташкилотлари вакиллари билан мунтазам алоқалар
. Ташқи сиёсатнинг асосий субъектлари
: давлат, унинг институтлари, шунингдек, сиёсий
раҳбарлар ва давлат раҳбарлари; нодавлат ташкилотлар (
сиёсий
партиялар ва ҳаракатлар, шунингдек, сиёсий бўлмаган уюшмалар ва касаба уюшмаларининг фаолиятини ўз ичига олган"халқ дипломатияси" деб аталади). Шакл
ташқи сиёсат ўз мазмунини ўзига хос тизимли ва таркибий
шароитларда ифодалайди • * бетарафлик • иттифоқ сиёсати * кучлар мувозанати сиёсати * изоляция сиёсати *
мувозанат сиёсати ташқи сиёсат усуллари: *
дипломатия • уруш
Ташқи сиёсий манфаатлар қуйидаги тузилишга ега: 1) манфаатлар
алоҳида
ижтимоий-сиёсий масалалар
кучлар (туфайли
ижтимоий
–
бу кучларнинг иқтисодий ҳолати ва кўпинча худбин);
2) миллий манфаатлар(бутун жамият еҳтиёжлари: давлат хавфсизлиги ва
яхлитлиги, иқтисодий ва сиёсий мустақилликни ҳимоя
қилиш ва бошқалар.), 3) умумбашарий манфаатлар(ердаги ҳаётни сақлаш,
инсон ҳуқуқларини таъминлаш). Давлат учун асосий нарса миллий
манфаатлар бўлиши керак. Аммо давлатнинг ташқи сиёсати ҳар доим ҳам унинг
ҳақиқий миллий манфаатларига мос келмаслиги мумкин. Кўпинча ҳукмрон кучлар гўёки
миллий манфаат ниқоби остида
ўз халқининг ҳақиқий манфаатларига зид сиёсат олиб борадилар. Аммо мамлакатдан қатъи назар, барча одамлар ўхшаш
манфаатларга ега: ҳамма яшашни, даромадга ега бўлишни, бепул бўлишни, болаларни тарбиялашни ва ҳоказоларни хоҳлайди
.
Имконият
дастурлар
қизиқишлар
Штатлар
боғлиқ
ташқи
сиёсий потенциалдан –
Мудофаа вазирлиги тизимига таъсир ўтказиш учун ишлатиладиган барча манбалар: ахборот ва тарғибот, сиёсий,
иқтисодий ва ҳарбий. Бу салоҳият давлатнинг геосиёсий
позицияси ва режимнинг сиёсий барқарорлигига ҳам боғлиқ. Бу
миллий манфаатларни ташқи сиёсат мақсадларига айлантиришга таъсир қилмайди.
Ташқи сиёсат мақсадлари қисқа муддатли, узоқ муддатли ва
узоқ муддатли мақсадларга бўлинади. Ташқи сиёсатнинг асосий мақсадлари қуйидагилардан иборат: 1)
ушбу давлат хавфсизлигини таъминлаш ва у
ушбу мамлакатнинг, шунингдек унинг чегараларидан ташқаридаги фуқароларининг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш ва ҳимоя қилиш билан боғлиқ;
ташқарида. Ҳимоя функцияси, шунингдек
, маълум бир давлатнинг ташқи сиёсий стратегиясини халқаро муносабатлар тизимига мослаштиришдан иборат.
муносабатлар. Ушбу функцияни амалга
ошириш ушбу давлатга таҳдидларнинг олдини олишга, юзага келаётган мунозарали масалалар ва муаммоларга тинч сиёсий ечим топишга қаратилган
. Ушбу функцияни самарали амалга
ошириш давлатнинг махсус органлари ва муассасалари томонидан тақдим
етиладиган таҳдид ва хавфнинг потенциал манбаларига таъсир ўтказиш ва аниқлаш,
исталмаган оқибатларнинг олдини олиш қобилиятига боғлиқ.
оқим
тадбирлар.
Махсус хусусиятлар

Бунинг учун белгиланган муассасалар елчихона, консулликлар,

ваколатхоналар, разведка ва контрразведка ҳисобланади. 2) ички сиёсат мақсадларини амалга ошириш учун шароит яратиш
. Мақсаднинг моҳияти қизиқишга боғлиқ: унинг ҳақиқати ёки
утопик табиати. Агар қизиқиш утопик бўлса, унда ҳар қандай ресурслар билан мақсад
ҳақиқий емас. Мақсадларни амалга ошириш ташқи
сиёсий фаолият услубига боғлиқ. Ташқи сиёсат мақсадлари тўплами ва уларни
амалга ошириш усули ташқи сиёсат концепциясини ташкил қилади. Ушбу концепция
амалга оширилмоқда
орқали
ташқи сиёсат департаменти
курс
–
давлатнинг мақсадли
ташқи сиёсий фаолияти. Хавфсизликни таъминлаш ҳақида гапирганда
, миллий хавфсизлик ва давлат хавфсизлигини фарқлаш керак
(1-объектив, 2-субъектив, кўпинча
ҳукуматнинг ўзи ва унга ега бўлган гуруҳлар манфаатлари учун ҳимоя қилинади). Ташқи сиёсат мақсадлари
ташқи сиёсат воситалари билан амалга оширилади. Булар: 1) сиёсий воситалар(дипломатия),
дипломатия - давлатнинг махсус
институтлар шахсида ва махсус тадбирлар, қабулхоналар, усуллар ёрдамида
халқаро ҳуқуқ позициясидан расмий фаолияти. Дипломатия
музокаралар, ташрифлар, махсус конференциялар ва учрашувлар, учрашувлар,
икки томонлама ва кўп томонлама шартномаларни тайёрлаш ва тузиш,
дипломатик ёзишмалар, халқаро ташкилотлар ishida иштирок етиш шаклида амалга оширилади.
2) мафкуравий масалалар
асбоблар
(ташқи сиёсат
тарғибот),
тарғибот воситаларига замонавий
оммавий ахборот воситаларининг бутун арсенали, тарғибот ва ташвиқот киради
давлатнинг халқаро майдондаги обрўсини мустаҳкамлаш,
иттифоқчилар ва мумкин бўлган шериклар ишончини таъминлашга ёрдам бериш.
Оммавий ахборот воситалари ёрдамида
жаҳон ҳамжамияти назарида ўз давлатининг ижобий қиёфаси,
унга ҳамдардлик ҳисси, керак бўлганда бошқа давлатларга нисбатан антипатия ва қоралаш шаклланади
. Вазиятни яшириш учун кўпинча тарғибот воситаларидан фойдаланилади
.муайян манфаатлар ва ниятлар. 3) иқтисодий,
Ташқи сиёсатнинг иқтисодий воситалари
ташқи сиёсий мақсадларга еришиш учун маълум бир мамлакатнинг иқтисодий салоҳиятидан фойдаланишни англатади
.
Моддий ва инсон ресурсларига бой бўлмаган кичик давлатлар ҳам
илғор технологияларга асосланган ва очиқ кодли дастурий таъминотни тарқатишга қодир кучли иқтисодиётга ега бўлса, жаҳон саҳнасида катта рол ўйнаши мумкин
ютуқлар сизнинг чегараларингиздан анча юқори. Бундай давлатнинг мисоли
Япониядир. Самарали иқтисодий воситалар-бу embargo ёки
аксинча, савдода енг мақбул давлат режими
, инвестициялар, кредитлар ва кредитлар бериш ва бошқа иқтисодий ёрдам кўрсатиш ёки
уни беришдан бош тортиш. 4) ҳарбийлар (римликлар ""агар тинчликни истасангиз, урушга тайёрланинг")
.Клаузевиц: "уруш сиёсатнинг бошқа йўллар билан давомидир").
Ҳарбий кучни ташқи сиёсатнинг ҳарбий воситаларига йўналтириш одатий ҳолдир
У армия, унинг ҳажми ва
қурол сифати, руҳий ҳолати, ҳарбий базаларнинг мавжудлиги ва ядро
қуролига ега бўлишни ўз ичига олади. Ҳарбий воситалар тўғридан-тўғри
таъсир қилиш воситаси сифатида ҳам, билвосита сифатида ҳам ишлатилиши мумкин. Урушлар,аралашувлар
ва блокадалар аввалгисига ўтади. Иккинчи тоифага янги турдаги қуролларни синовдан ўтказиш, машқлар, маневрлар ва
куч ишлатиш таҳдиди киради.
Ташқи сиёсат вазифалари:1) интеграция (халқаро
муносабатлар халқаро ҳамжамият мавжудлигини таъминлаш),
2)
муайян мамлакат ва унинг фуқароларининг чет елдаги ҳуқуқлари ва манфаатларини ҳимоя қилиш,шунингдек,миллий ташқи сиёсат стратегиясини давлат тизимларининг кўп стратегияларига мослаштириш билан боғлиқ ҳимоя (мамлакат ва унинг фуқароларининг чет елдаги ҳуқуқлари ва манфаатларини ҳимоя қилиш)

. Ушбу функцияни амалга ошириш

юзага келадиган мунозарали муаммоларни ҳал қилишда тинч сиёсий ечим излаш орқали
амалга оширилади; 3)тартибга солувчи (бутун халқаро ҳамжамият
халқаро ҳуқуқнинг маълум нормалари ва анъаналарига риоя қилиш зарурлигини тан олади).
Ташқи сиёсатнинг тартибга солиш функцияси

давлат фаолияти учун қулай ташқи сиёсий шароитларни яратишга, сиёсий муносабатлар тизимида мувозанатни сақлашга қаратилган

. Ушбу функцияни амалга
оширишда ташқи сиёсатнинг Марказий органлари:
ташқи ишлар вазирликлари, елчихоналар, консулликлар фаолияти алоҳида рол ўйнайди. 4) ахборот ва вакиллик
(мамлакат учун жозибали имидж яратиш, бозорга таъсир қилиш).
бошқа мамлакатларнинг жамоатчилик фикри ва сиёсий доиралари
ўз вазифаларини ҳал қилиш ва мақсадларига еришиш учун қулай шарт-шароитларни таъминлаш).
Ташқи сиёсатнинг ахборот ва вакиллик функцияси
тегишли органларнинг жаҳон ҳамжамиятида давлатнинг ижобий имиджини яратишга қаратилган фаолиятида ўз ифодасини топади
. Махсус
органлар ўз ҳукуматларини бошқа ҳукуматларнинг ниятлари тўғрисида хабардор
қиладилар ва қуйидагиларни таъминлайдилар:
алоқа
сизники
Штатлар
билан
бошқа йўллар билан
мамлакатлар.
Вакиллик функцияси
ташқи сиёсий вазифаларни муваффақиятли ҳал етиш учун қулай шарт-шароитларни таъминлаш мақсадида айрим мамлакатларнинг жамоатчилик фикри ва сиёсий доираларига таъсир ўтказиш орқали амалга
оширилади.
Ахборот ва вакиллик функцияси маданий ва
илмий алмашинувлар, музокаралар ва халқаро шартномалар тузиш доирасида амалга
оширилади. - ташкилий функция фаол
ташкилий ҳаракатлардан иборат.
давлат фаолияти учун фойдали алоқаларни топиш ва
қулай ташқи сиёсий шароитларни яратишга қаратилган ҳаракатлар.
Ушбу функцияни амалга ошириш
ташқи сиёсатнинг Марказий органлари (ташқи ишлар вазирлиги, елчихоналар) фаолияти орқали амалга оширилади; ташқи
сиёсий фаолият махсус яратилган механизм ёрдамида амалга оширилади, яъни
2 гуруҳга бўлинган ташқи алоқалар органлари тизими: 1.
Ички ҳокимият органлари (Президент, ҳукумат, парламент,
ташқи ишлар вазирлиги ва бошқалар.) 2. Хорижий ҳокимият а. доимий-
маслаҳатчилар, елчихоналар ва бошқалар. b. давлатнинг ташқи сиёсатида вақтинчалик
Реал шароитлардан келиб чиқади, уларга турли хил means.
Ас натижада ташқи сиёсий фаолият муайян тур
ва шаклларга ега бўлади. Ташқи сиёсатнинг қуйидаги турлари мавжуд:: 1. Пассив ташқи
сиёсат, унинг моҳияти халқаро
вазиятга мослашишдир. 2. Агрессив ташқи сиёсат, яъни
.бошқа давлатларнинг ички ва ташқи сиёсатидаги ўзгаришларни мажбурлаш мақсадида. 3. Фаол
ташқи сиёсат, бу
ички ва ташқи сиёсат ўртасидаги мувозанатни интенсив излаш билан тавсифланади. 4.
Илгари еришилган позицияни ҳимоя қилишга қаратилган консерватив ташқи сиёсат.
Пассив
ташқи
сиёсат
табиий
иқтисодий

халқаро муҳитга мослашишга мажбур бўлган заиф давлатлар.

Агрессив ташқи сиёсат ўз
ички сиёсатини шакллантириш ва мослашишга интилишдан иборат (ташқи
сиёсат орқали) ёки бошқа давлатларнинг ички ва ташқи сиёсатидаги ўзгаришларни мажбурлаш
.Ташқи сиёсатнинг ўзига хос хусусиятлари (
ички сиёсатдан фарқли ўлароқ) – унинг мақсадлари Мудофаа вазирлиги тизими доирасида амалга оширилганлиги.
Мамлакат ичида давлат енг юқори сиёсий кучга ега ва
халқаро майдонда ягона ҳокимият маркази мавжуд емас. Енг муҳим вазифа
Халқаро хавфсизлик тизимини яратиш ҳар доим бўлган ва ҳозир ҳам
мавжуд.