1. Tashqi eslab qoluvchi qurilmalarning tezkorligi nimalar bilan o’lchanadi?

1. Tashqi eslab qoluvchi qurilmalarning tezkorligi nimalar bilan o’lchanadi?
2. Xotira elementiga informaciya qanday yoziladi va o’qiladi?
3. Ko’p processorlar platalr qanday xotirada qo’llaniladi?
4. Doimiy xotira komp’yuterda qanday rol o’ynaydi?
5. Operativ xotirani qanday tiplarini bilasiz?
6. Tezkor va doimiy xotira farqini ayting?
7. Kesh xotiraning vazifasi nimadan iborat?
8. Taymer tushunchasini izohlang?
1.
Xotira – har bir axborot so`zini saqlovchi joy xizmatini o`tovchi yacheykalar majmuasidir. Son yoki buyruq qiymatini saqlash uchun xotira yacheykasi ajratiladi. Xotiraga so`zni yozish uchun shu so`z saqlanishiga ajratilgan yacheyka adresi ko`rsatilishi lozim.
Barcha komp’yuterlar tuzilishi Fon Neyman printsipiga asoslangan to`rt qismdan iborat va ularning bir qismi xotira deb aytiladi. Xotira ma`lumot va programmalar saqlash uchun xizmat qiladi.
Shaxsiy kompyuterlar xotiraning 4 ta ierarxik darajasiga ega:
• mikroprocessorli xotira (MPX);
• registrli kesh-xotira;
• asosiy xotira (AX);
• tashqi xotira (TX).
Ko’rsatilgan xotira tiplarining ikki muhim tavsifi xotira sig’imi va uning tezkorligi. Birinchi uchta tipdagi eslab qoluvchi qurilmalarning tezkorligi ularga murojaat qilish vaqti (t_mur) bilan o’lchanadi, tashqi eslab qoluvchi qurilmalarning tezkorligi esa ikkita parametr bilan: murojaat qilish vaqti (t_kid) va o’qish tezligi (V_o’qish) bilan o’lchanadi.
T_mur - malumotlarni qidirish, o’qish va yozish vaqtlari yig’indisi;
t_kid - yig’uvchida (tashuvchi) malumotni qidirish vaqti;
V_o’qish - axborotning yonma-yon baytlarini ketma-ket (transfer) o’qish tezligi.
Umumiy qabul qilingan qisqartirishlarni eslatib o’taniz: sekund, ms - millisekund, mks - mikrosekund; 1 s=10³ ms=10⁶ mks=10⁹
2.
3. Shaxsiy kompyuterlar bizning hayotimizga ishonarli darajada kirib keldi va bundan millionlab insonlar o`z ishlarida muvaffaqqiyatli foydalanib kelmoqda. Shubxasiz har bir kishi o`zining shaxsiy kompyuterini tez qulay ishlashini xoxlaydi. Buning uchun texnik mutaxassis yordami kerak bo`ladi yoki shaxsiy kompyuterdan foydalanuvchining o`zi ham bajarishi mumkin.
Kompyuterning ishlash tizimini BIOS tizimisiz tasavvur qilib bo`lmaydi. Bu dastur kompyuter ishga tushishi va uskunalar parametrlarini yuklashni o`z zimmasiga oladi.
Doimiy xotira BIOS (Basic Inrut – Outrut System – kiritish va chiqarishning baza tizimi ) nomli zavodda yozilgan boshqaruv dasturlari to`plamini saqlovchi mikrosxemadir. Doimiy xotirada saqlanayotgan axborotni tezkor xotiradigilardan farqi shuki, kompyuter tok manbaidan o`chirilganda ham axborot saqlanib qoladi.
BIOS dasturini o`rganishga kirishishdan avval, kompyuterning tizimli blokda o`zaro bog`liq uskunalari bilan tanishib chiqish tavsiya etiladi.