1-topshiriq talaba : Matnazarov d guruh : sst

4. Xalqaro moliya institutlari haqida nimalarni bilasiz?
Iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish sharoitida Oʻzbekiston XVF, XTTB, YeTTB, OTB, ITB kabi moliya-kredit institutlari bilan faol hamkorlik qilib kelmoqda. Uzluksiz makroiqtisodiy barqarorlik, iqtisodiy oʻsmishing yuqori surʻatlarini taʻminlash, tuzilmaviy oʻzgarishlarni izchil amalga oshirib borish, iqtisodiyotning tayanch va ijtimoiy infratuzilmalarini bosqichma-bosqich modernizatsiyalashtirib borishni taʻminlashga qaratilgan Oʻzbekiston iqtisodiy strategiyasi xalqaro moliyaviy institutlar bilan hamkorlik koʻlamining oʻsib borishiga zamin yaratadi.
Xalqaro valyuta fondi (XVF) 1945-yilda tashkil etilgan va oʻsha 186 ta mamlakat aʻzo. XVFning maqsadi aʻzomamlakatlar valyuta-moliya siyosatini muvofiqlashtirish, toʻlov balansini tartibga solish va valyuta kursining barqarorligini qoʻllab-quvvatlash uchun qarz berish hisoblanadi. Buning uchun fond toʻlov balansida qiyinchiliklar sezayotgan oʻz aʻzolarini moliyalashtiradi, ularning xoʻjalik yuritish usullarini yaxshilashga qaratilgan texnik yordam koʻrsatadi.
Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki (XTTB) — Umumjahon banki guruhining asosiy tashkiloti boʻlib, oʻrta va kam daromadli, toʻlov qobiliyatiga ega mamlakatlar hukumatlariga qarz beradi. XTTB 1944-yilda tashkil etilgan va hozirda aʻzo mamlakatlar soni 186tani tashkil etadi.
Xalqaro taraqqiyot assotsiatsiyasi (XTA) — 1960-yilda tashkil etilgan boʻlib, unga aʻzo mamlakatlar soni 169 tani tashkil etadi. XTA uzoq muddatga foizsiz, kredit koʻrinishida qarz va deyarli bozor shartlari boʻyicha qarz olish imkoniga ega boʻlmagan dunyoning eng past daromadli 82ta mamlakatlariga grantlar beradi. XTA kredit operatsiyalarini donor mamlakatiga badallari, XTTBning sof foydasini oʻtkazish, XMKning grantlari va uyushma tomonidan ajratgan kreditlaridan keladigan tushumlar hisobiga moliyalashtiriladi.
Xalqaro moliya korporatsiyasi (XMK) 1956-yilda rivojlanayotgan mamlakatlar xususiy sektorini qoʻllab-quvvatlash maqsadida tashkil etilgan. Aʻzo mamlakatlar soni 182 tani tashkil etadi. XMKning asosiy vazifasi boʻlib, rivojlanayotgan mamlakatlarda xususiy investor va moliya institutlariga kapitalni samarali joylashtirishga koʻmaklashishda vositachilik qilish hisoblanadi. XMK bozor holatiga yaqin shartlar boʻyicha 12 yil imtiyozli davr bilan 3 yildan 15 yilgacha qarz beradi. Qariyb 80% passivlari moliya bozorlaridan jalb etiladi, qolgan 20%i esa XTTBdan qarzga olinadi. Odatda, XMK boshqa investorlar ishtirokidagi loyihalarni moliyalashtiradi, uning ulushi 25-35%ni tashkil qiladi. Birgalikdagi moliyalashtirish XMK faoliyatining oʻziga xos jihati boʻlib, qarz berishdan tashqari, xususiy korxonalar kapitaliga ham pul qoʻyishni amalga oshirishda namoyon boʻladi.