Jahon valyuta tizimi – bu xalqaro valyuta munosabatlarini tashkil qilishning davlat-huquqiy shakli bo‘lib, u davlatlararo kelishuv natijasida tashkil topadi. 2. Jahon valyuta tizimi va uning evolyusiyasi 1867 yilda Parijda bo‘lib o‘tgan davlatlararo konferensiyada Birinchi jahon valyuta tizimi tashkil topdi. Birinchi jahon valyuta tizimining natijalari: 1. Oltin-moneta standarti joriy qilindi. 2. Ko‘pchilik valyutalar oltin asosiga ega edi. Valyutalar oltinga erkin ayirbosh qilinar edi. 2. Jahon valyuta tizimi va uning evolyusiyasi 1922 yilda Italiyaning Genuya shahrida bo‘lib o‘tgan davlatlararo konferensiyada Ikkinchi jahon valyuta tizimi tashkil topdi. Ikkinchi jahon valyuta tizimining natijalari: 1. Oltin-deviz standarti joriy qilindi. 2. Oltin paritetlar saqlab qolindi. 2. Jahon valyuta tizimi va uning evolyusiyasi 1944 yilda AQShning Bretton-Vuds shahrida bo‘lib o‘tgan xalqaro konferensiyada Uchinchi jahon valyuta tizimi tashkil topdi. Uchinchi jahon valyuta tizimining natijalari: 1. AQSh dollari va Buyuk Britaniya funt sterlingiga asoslangan oltin-deviz standarti joriy qilindi. 2. Qat'iy belgilangan kurs rejimi joriy qilindi. Milliy valyuta kursining paritetga nisbatan tebranish yo‘lakchasi ±1% qilib belgilandi. 3. Tarixda birinchi marta davlatlararo valyuta va kredit munosabatlarini tartibga soluvchi organ – Xalqaro valyuta fondi tashkil etildi. SDR xalqaro rezerv aktivi bo’lib, XVF tomonidan 1969 yilda a’zo mamlakatlar rasmiy valyuta rezervlarini shakllantirish maqsadida ishlab chiqilgan. Uning qiymati xalqaro 4 valyutadan tashkil topgan savat orqali aniqlanadi va erkin suzuvchi valyutalarga almashtirilishi mumkin. 2009 yilning 28 avgustida SDR umumiy ajratmalari va 9 sentabrda mahsus ajratmalar joriy qilinishi natijasida SDR zahiralarining qiymati 21,4 mlrd SDR dan 204 mlrd SDR (2012 yil 20 avgust sanasidagi valyuta kurslariga ko’ra 310 mlrd USD) ga yetdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
