1. Xo‘llanish, adgeziya, kogeziya. Sorbsiya. Adsorbsiya
Download 0.56 Mb. Pdf ko'rish
|
9-ma\'ruza 9-20 (1)
adsorbsiyasining kattaligi.
(16.27) ifoda Gibbsning fundamental adsorbsion tenglamasi deb nomlanadi. YUza hajmga ega emas deb hisoblab, Gibbs adsorbatning yuzadagi ortiqcha miqdorini sirt birligiga nisbatan oldi. Gibbs adsorbsiya kattaligi quyidagi tenglama orqali ifodalanadi: bu yerda – i moddaning sistemadagi umumiy mollar soni, – i moddaning sistemadagi dastlabki konsentratsiyasi, – i moddaning muvazanat konsentratsiyasi, – fazaning hajmi, – fazalararo sirt. Sirt qatlamining qalinligi va hajmini hisobga olganda (16.28) tenglama quyidagi ko‘rinishga keladi: bu yerda – i moddaning sirt qatlamidagi hajmiy konsentratsiyasi, – i moddaning adsorbsiya kattaligi. (16.29) tenglamada gibbs adsorbsiyasining o‘lchov birligi kimyoviy potensialning o‘lchov birligi orqali aniqlanadi. (16.27) tenglama ko‘p komponentli sistemalar uchun chiqarilgan bo‘lib, qat’iy termodinamik munosabatni bildiradi. Lekin amalda u har doim ham qulay emas. Masalan, ko‘pincha qandaydir bir moddaning adsorbsiya kattaligi sirt taranglik bilan bog‘liqligini aniqlash kerak bo‘ladi. Suyuqlik sirtidagi adsorbsiya bilan suyuqlikning sirt tarangligi orasida miqdoriy bog‘lanish borligini ham Gibbs ko‘rsatib berdi va ushbu bog‘lanishni quyidagi tenglama asosida ifodaladi: bu yerda G – erigan moddaning suyuklik sirt birligiga yig‘ilgan miqdori; C – eritma konsentrasiyasi; R – gaz konstantasi; T – absolyut temperatura; dσ/dS – konsentrasiya o‘zgarganda sirt trangligining o‘zgarishi. dσ/dC ni sirt aktivlik deyilishi to‘g‘risida avvalroq aytib ketgan edik. Eritma konsentrasiyasi oshganda sirt tarangligi kamaysa, dσ/dS manfiy, lekin adsorbsiya G musbat qiymatga ega bo‘ladi, ya`ni modda suyuqlik sirtida adsorbilanadi. Agar konsentrasiya ortishi bilan suyuqlikning sirt tarangligi ko‘paysa, dσ/dC musbat qiymatga ega bo‘ladi, unda adsorbsiya sodir bo‘lmaydi. Sirt tarangligi σ izotermasi orqali adsorbsiya izotermasini chizish mumkin. Adsorbsiya izotermasidan ni topiladi va Gibbs tenglamasiga qo‘yiladi (16.9 rasm). ekanligini hisobga olsak: hosil bo‘ladi. 16.9 rasm. Sirt taranglik izotermasi (σ) va adsorbsiya izotermasi (G). Bir necha sirt tarangligi σ nuqtalarini topib adsorbsiya izotermasini chizish mumkin Nazorat savollari . 1. Kogeziya, adgeziya, xo‘llanish tushunchalariga ta’rif bering. 2. Kogeziya ishi qanday omillarga bog‘liq va qanday aniqlanadi? 3. Adgeziya ishi qanday omillarga bog‘liq va qanday aniqlanadi? 4. Adgezion mustaxkamlik nima va adgeziya ishi bilan qanday munosabatda? 5. Xo‘llanish darajasi va xo‘ddanish burchagi nima? 6. Xo‘llanish darajasi bo‘yicha moddalar qanday turlarga bo‘linadi? Misollar keltiring. 7. Nima uchun simob shisha, yog‘och, plastmassa yuzasida yumalash xususiyatiga ega? 8. Sirt aktiv moddalar suyuqlik sirtida va va ikki suyuqlik chegarasida qanday adsorbsiyalanadi? 9. Adsorbsiyani miqdoriy kattaligi nima? 10. Gibbsning fundamental adsorbsion tenglamasini keltirib chiqaring. 11. Gibbs adsorbsiyasi kattaligi bilan eritmaning sirt tarangligi qanday bog‘lanishga ega? Adabiyotlar: 1. T.Boboev, X.R.Raximov. Fizikikoviy va kolloid kimyo. Darslik. T.: O’qituvchi, 2004. 297-332 b. 2. K.S. Birdi. Surface and Colloid Chemistry. CRC Press USA, 2009 3. A.S Rafikov, I.I. Ismailov. Fizik va kolloid kimyo: darslik. – Toshkent: “Hhafoat Nur Fayz”, 2021. – 324 b. Download 0.56 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling