40. Бўлаклаб интеграллаш формуласи. Айтайлик , ва функцияларнинг ҳар бири сегментда узлуксиз ва ҳосилаларга эга булсин. У ҳолда
(5)
бўлади.
◄ Ҳосилани ҳисоблаш қоидасига кўра
бўлади. Демак, функция оралиқда функциянинг бошланғич функцияси бўлади. Ньютон-Лейбниц формуласидан фойдаланиб топамиз:
.
Кейинги тенгликдан
бўлиши келиб чиқади. ►
(5) формула аниқ интегралларда бўлаклаб интеграллаш формуласи дейилади.
3-мисол. Ушбу
интеграл ҳисоблансин.
◄ Бу интервалда деб бўлишини топамиз. Унда (5) формулага кўра:
бўлади. ►
4-мисол. Ушбу
интеграл ҳисоблансин.
◄ Равшанки,
, .
бўлганда берилган интегрални
кўринишида ёзиб, унга бўлаклаб интеграллаш формуласини қўллаймиз. Натижада
бўлиб, ундан ушбу
рекуррент формула келиб чикади.
Бу формула ёрдамида берилган интегрални бўлганда кетма-кет ҳисоблаш мумкин.
Айтайлик, - жуфт сон бўлсин. Унда
бўлади.
Айтайлик, - тоқ сон бўлсин. Унда
бўлади. символ дан катта бўлмаган ва у билан бир хил жуфтликка эга бўлган натурал сонларнинг кўпайтмасини билдиради.) ►
50. Валлис формуласи. Маълумки, бўлганда
тенгсизликлар ўринли бўлади. Бу тенгсизликларни оралиқ бўйича интеграллаб,
сўнгра 40 да келтирилган формулалардан фойдаланиб топамиз:
Бу тенгсизликлардан
бўлиши келиб чиқади.
Кейинги тенгсизликлардан топамиз:
. (6)
(6) формула Валлис формуласи дейилади.
Машқлар
1. Агар бўлса,
тенглик исботлансин.
2. Ушбу интеграл
ҳисоблансин.
3. Ушбу тенглик
исботлансин.
Do'stlaringiz bilan baham: |