10-ma’ruza. Elektr o’tkazishlar chizmalarini loyihalash

3. Provoda va kabellarni tanlash
Avtomatlashtirish tizimi uchun himoyalangan alyuminiy va mis provoda va kabellar qo’llaniladi. Mis sim va kabellarni iqtisod qilish maqsadida ular quyidagi hollarda qo’llaniladi:

1. 
   Termoo’zgartirgich zanjirlarida (qarshilik termometrlari) va termoelektrik o’zgartirgichlarda (termopara)
   
2. 
   O’lchash , boshqarish, signalizatsiya va manba zanjirlarida, (shuningdek, telemexanika qurilmalari zanjirlarida) kuchlanish 60 voltgacha va kabel va provodalar secheniyasi 0,7mm² gacha (diametri 1 mmgacha) bo’lganda;
   
3. 
   Texnologik jarayonlardagi avtomatizatsiya tizimi elektr o’tkazgichlari uchun elektrostansiyalardagi generatorlar quvvati 100 Mvt va undan yuqori bo’lganda;
   
4. 
   Portlashga xavfli qurilmalarda (B-1 va B-1a sinflarida);
   
5. 
   Titrash xavfi bo’lgan qurilmalarda;
   
6. 
   Ko’chma yoritish va elektrlashtirilgan instrument manbalarida;
   
7. 
   Ko’ngilochar tashkilotlar avtomatlashtirish tizimi elektr o’tkazgichlari uchun (masalan, havoni konditsionerlash tizimida, sahnalarda, arenalarda, kinozallardagi apparaturalarni boshqarish akkumulyatorlarida, 800 va undan ko’p tomoshabinga mo’ljallangan zallarda;
   
8. 
   Binolarning yonuvchi konstruksiyalarida ochiq elektr o’tkazgichlar uchun.
   

Yuqorida aytib o’tilgan usullar alohida qurilmalar kabellari uchun, standartlarga mos, texnik talablarni hisobga olgan holda qo’llanilishi kerak.
Ko’ndalang kesim yuzasi 2 mm² va undan yuqori bo’lgan alyuminiy provoda va kabellar pribor va apparatlarga unga mos keluvchi qisqichlar bilan ulanishi kerak.
Bitta qisqichga bitta kabel yoki provoda ulash tavsiya qilinadi. Zarurat tug’ilganda , qisqich konstruksiyasi talabga javob bersa, 2 ta jila ulash mumkin. Priborlarga, apparatlarga va boshqa avtomatlashtirish vositalariga ulanadigan provoda va kabel simlari, ko’p chiqishli qurilma razyomlarida ulanish qutilari, priborlar, va avtomatlashtirish vositalariga egiluvchan mis kabel va provodalar yordamida ulanadi.
Qisqich va apparatlarning yig’iladigan va yig’ilmaydigan chiqish qismlarida standartlarga mos talablarga binoan mis va alyuminiy kabel va provodalar qo’llaniladi.
Provoda va kabellarni bir-biriga ulash presslash, svarka, payka va qisqich orqali (vint va boltlardan foydalangan holda) amalga oshiriladi.