10-mavzu. Biznes modellarni ishlab chiqish

Personal yordam 
Ushbu turdagi munosabatlar personal yondashuvga asoslangan. Mijoz tovar va 
xizmatlarni sotib olish jarayonida va undan keyin ham kompaniya vakili bilan 
bevosita aloqada bo'lishi va yordam olishi mumkin. Buni savdo nuqtasining o’zida, 
call-markaz orqali, elektron pochta orqali yoki boshqa usullar bilan amalga oshirish 
mumkin. 
Maxsus personal yordam 
 
1. Axborot 
2.Baholovchi 3. Sotiladigan 
4. Yetkazib 
berish 
5. Sotuvdan 
keyingi 
xizmat 
Sh
axsi
y
 
B
evos
it
a
 
O’z 
savdo 
jamoasi 
Iste'molchilar
-ning 
kompaniya 
mahsulotlari 
va xizmatlari 
to'g'risida 
xabardorligini 
qanday 
oshirishimiz 
mumkin? 
Mijozlarga 
kompaniya-
ning narx 
taklifini 
baholashda 
qanday 
yordam 
beramiz? 
Qanday qilib 
mijozlarga 
ma'lum tovar 
va xizmatlarni 
sotib olish 
imkoniyatini 
taqdim 
etamiz? 
Qanday qilib 
biz o'z 
takliflarimizn
i mijozlarga 
yetkazib 
beramiz? 
Mijozlarga 
sotishdan 
keyingi 
xizmatni 
qanday 
taqdim 
etamiz? 
Onlayn 
sotuv 
B
il
vo
si
ta
 
O’z 
magazin 
H
am
kor
 
Hamkor 
magazin 
Ulgurji 
savdo 

---

Bunday holda, kompaniya vakili ma'lum bir mijozga biriktirilgan bo'lib, u bilan 
munosabatlarini o’rnatadi. Ushbu munosabatlar mustahkam bo’lib va odatda uzoq 
vaqt davomida rivojlanib boradi. Masalan, xususiy banklarda eng katta mijozlar 
bilan maxsus vakillar ishlashadi. Mijozlar bilan bunga o'xshash munosabatlar 
boshqa sohalarda ham rivojlangan. 
O'z-o'ziga xizmat ko'rsatish 
Ushbu turdagi munosabatlarda kompaniya mijozlar bilan to'g'ridan-to'g'ri 
munosabatlarni o'rnatmaydi, balki o'zlariga o'zi xizmat qilishi uchun ularga kerak 
bo'lgan zaruriy vositalarni beradi. 
Avtomatlashtirilgan xizmat 
Ushbu turdagi munosabatlar jarayonni avtomatlashtirish bilan o'z-o'ziga xizmat 
ko'rsatishning yanada murakkab shakli hisoblanadi. Masalan, kompaniyaning veb-
saytida mijozlarni ro'yxatdan o'tkazish ularga maxsus xizmatlardan foydalanish 
imkoniyatini beradi. Xizmatlarni avtomatlashtirish individual mijozlarni tanib olish 
va ularga buyurtma yoki tranzaksiya uchun zarur bo'lgan ma'lumotlarni taqdim etish 
imkonini beradi. Shunisi e’tiborliki, avtomatlashtirilgan xizmatlar shaxsiy 
munosabatlarni rag'batlantiradi. Masalan, mijoz xati-xarakatlarini o’rgangan xolda 
yangi xaridlar uchun tavsiyalar yaratadi. 
Hamjamiyatlar 
Kompaniyalar xaridorlarni jalb qilish va turli jamoalar a'zolari o'rtasida yaqin 
munosabatlarni 
rivojlantirish 
uchun 
onlayn-jamoalardan 
tobora 
ko'proq 
foydalanmoqdalar. Ko'p kompaniyalar foydalanuvchilarga bilim almashish 
imkoniyatini berib, onlayn jamoalarni qo'llab-quvvatlamoqda. Hamjamiyatlar 
kompaniyalarga o'z mijozlarining ehtiyojlarini yaxshiroq tushunishga yordam 
beradi. Masalan, farmatsevtika kompaniyalaridan biri vazn yo'qotish uchun yangi 
mahsulot ishlab chiqarilgandan so'ng, o’z onlayn hamjamiyatini tashkil qildi. Shu 
orqali kompaniya ortiqcha vaznli odamlarning muammolarini yaxshiroq 
tushunishga va jamoat yordamida iste'molchilarning istaklarini yaxshiroq 
boshqarishga erishdi. 

---