10 mavzu: Odam genetikasining usullari dermotoglifika usuli. Mashgʼulotni oʼtkazish joyi, jihozlash

10 - mavzu: Odam genetikasining usullari dermotoglifika usuli.


Mashgʼulotni oʼtkazish joyi, jihozlash: tibbiy biologiya kafedrasi amaliy mashgʼulotlar xonasi.
Multimediya, slayd
Mashgʼulotning davomiyligi – 2 soat
Mashg’ulotni maqsadi: Odam irsiyatini o’rganish usullari: Dermotoglifika usulining irsiy kasalliklarni aniqlashdagi o’rnini, Kaftdagi naqshlarning kasalliklarni aniqlashdagi ahamiyatini tushuntirish.
Mashg’ulotni vazifasi: Talabalarga dermotoglifika usuli yordamida aniqlanadigan belgi va kasalliklarni irsiylanishi haqida maʼlumot berish.
Motivatsiya : Dermotoglifika usulining sut tibbiyotdagi ahamiyati, jinoyatchilarni aniqlashdagi naqshlarni o’rganishning o’ziga xosligi haqida kengroq maʼlumotlar berish.


Mavzu bayoni


Dermotoglifika maxsus fan bo’lib odamlarning barmoq kaft va tovon terisidagi naqshlarni o’rganadi. Dermotoglifika ikkita grekcha suzdan olingan bo’lib, derma- teri va glifika - chizaman degan mʼnoni anglatadi. Dermotoglifika tushunchasini fanga Kammins va Midlalar kiritdilar.
Teridagi murakkab tasvirlar epidermis derma kavatidan xosil bulgan burtmachalar xisobiga paydo buladi. Barmoqlar uchida xosil bulgan naqshlar esa, xar bir irqqa mansub kishilarda uziga xos buladi. Lekin barmoqlardagi bu naqshlar xar bir kishida aloxida kurinishga ega bulib,bir kishiniki ikkinchisiga umuman uxshamaydi. Dermotoglifika 3 bo’limdan iborat.
Palьmoskopiya - kaft terisidagi naqshlar tasvirini o’rganadi. Kaftning tashqi tuzilishi va kaft terisidagi nashqlar tasvirlar ancha murakkabdir. Kaftda ko’pgina yostiqchalar,burmalar va maydonchalar mavjud. Odatda kaftda 11 ta yostiqchalar bulib ular kaftning barmoqlar uchida 5 ta,barmoklar orasida 4 ta va ikkita katta tenor va gipotenor yestikchalaridan iborat.
Kaftdagi burmalar—ular kaft barmoq burmasi, bilakuzuk burmasi, distal burma va proksimal burma va oxirisi bosh barmoq burmasi hisoblanadi.
Kaftdagi maydonchalar bular - 4 ta barmoqlar yuzasida, 4 ta barmoqlar oarsida, kaftning ulnar toomonida 3,4,5,5 shtrix maydonchalar joylashgan.
Daktiloskopiya - barmok uchichdagi naqshlarni o’rganadi. Barmoq uchida uch yeki turt xil nashqlar kuzatiladi. Bular: aylanasimon,eysimon,ilmoksimon,kush ilmoksimondir. Bundan tashqari aylanasimon nakshda ikkita triradius, ilmoqsimonda bitta triradius mavjuddir. Kaftdagi nakshlarda ham triradius mavjuddir. Sog’lom insonda kaft triradiusi 57 dan oshmassligi kerak.